Al 660 docenten in het hoger onderwijs hebben inmiddels de open brief ‘Stop het onkritisch invoeren van AI-technologieën in het hoger onderwijs’ ondertekend. De titel klinkt als een open deur, want in het onderwijs – en alle onderwijs is ‘hoog’ – moet je niets ‘onkritisch’ invoeren.

Maar de argumentatie snijdt meer hout, al is de teneur behalve kritisch louter negatief: de AI-hype dient immers louter de belangen van investeerders en multinationals, die er maar wat op los liegen. AI draagt, zo is teneur van de brief, aan onderwijs totaal niets bij.

Daaraan gekoppeld is de beschuldiging van kapitalistische uitbuiting: “We hebben dit eerder gezien, met tabak, olie, en vele andere schadelijke industrieën die niet onze belangen behartigen en die niet geven om de academische vooruitgang van onze studenten of de integriteit van onze wetenschappelijke processen.”

Gevraagde concrete acties:

• Verbied AI-gebruik in de klas bij opdrachten voor studenten, net zoals we essayfabrieken en andere vormen van plagiaat verbieden. Studenten moeten beschermd worden tegen het aantasten van hun vaardigheden en de ruimte en tijd krijgen om hun opdrachten zelf uit te voeren.
• Stop met het normaliseren van AI hype en de gangbare leugens waarmee de technologische industrie deze technologieën neerzet. Deze technologieën hebben niet de geadverteerde capaciteiten, en de invoering ervan brengt voor studenten en academici het risico met zich mee dat ethische, juridische, academische en wetenschappelijke standaarden op het gebied van betrouwbaarheid, duurzaamheid en veiligheid worden geschonden.
• Versterk onze academische vrijheid als medewerkers van hoger onderwijs-instellingen om deze principes en standaarden te handhaven in onze collegezalen, ons onderzoek en op de computersystemen die we verplicht zijn te gebruiken als onderdeel van ons werk. Wij academici hebben het recht op onze eigen ruimtes.
• Behoud kritisch denken over AI en bevorder kritische omgang met technologie op een stevige academische basis. Academische discussie moet vrij zijn van de belangenverstrengeling die veroorzaakt wordt door bedrijfsfinanciering, en onderbouwd verzet moet altijd een optie zijn.
• Verzet u tegen de introductie van AI in onze eigen software-systemen, van Microsoft tot OpenAI tot Apple. Het is niet in ons belang om onze processen te laten corrumperen en onze data weg te geven voor het trainen van modellen die niet alleen nutteloos zijn voor ons, maar ook schadelijk.

Samenvattend beeld van AI-bot Claude (tekst loopt door onder het beeld:

De belangrijkste argumenten op een rij:

• “AI-gebruik verhindert aantoonbaar het leren van studenten en tast het vermogen tot kritisch denken aan.”
• “Bij hoger onderwijsinstellingen draait het om aandachtige verdieping in de materie. Het doel van hoger onderwijs is niet om problemen zo snel en efficiënt mogelijk op te lossen, maar om vaardigheden te ontwikkelen voor het identificeren van en omgaan met nieuwe problemen die nog niet eerder opgelost zijn.”
• “Onze plicht als docenten is om kritisch denken en intellectuele eerlijkheid te cultiveren. Het is niet onze rol om politieagent te spelen, en ook niet om bedrog te bevorderen; noch is het onze rol om het ontwijken van diep denkwerk door onze studenten te normaliseren.”
• “We moeten het ecosysteem van menselijke kennis beschermen en cultiveren. AI-modellen kunnen het uiterlijk van wetenschappelijk werk nabootsen, maar ze houden zich (per definitie) niet bezig met waarheid. Het resultaat is een stortvloed aan ongecontroleerde maar overtuigend-klinkende “informatie”.
• “Het onbelemmerd introduceren van AI-technologie…ondermijnt onze fundamentele pedagogische waardes en de principes van wetenschappelijke integriteit…[en] standaarden van onafhankelijkheid en transparantie.”
• “…ruimtes moeten beschermd worden tegen reclame van bedrijven, en onze financiering mag niet verspild worden aan winstmakende partijen, die weinig in ruil daarvoor te bieden hebben en de vaardigheden van onze studenten actief aantasten.”

Tot slot is er een scherpe veroordeling van het wezen van AI zoals geïntroduceerd door het bedrijfsleven en omarmd door de consultants die er geld mee verdienen:

“Zelfs de term “Artificial Intelligence” (die wetenschappelijk gezien verwijst naar een academisch vakgebied; kunstmatige intelligentie) wordt veel misbruikt, waarbij conceptuele onduidelijkheid wordt ingezet om de belangen van commerciële bedrijven te bevorderen en wetenschappelijke discussies te ondermijnen. Het is onze taak om de term ‘AI’ te demystificeren en te bevragen in ons onderwijs, onderzoek en maatschappelijke betrokkenheid.”

Het initiatief voor de Open Brief ligt bij de Radboud Universiteit in Nijmegen, vanouds bekend als activistisch. Eerste ondertekenaars zijn de wetenschappers Olivia Guest, Iris van Rooij en Marcela Suarez Estrada van Radboud. (Foto’s). Van de Netkwesties-experts behoren Mirko Tobias Schäfer (Utrecht), Francien Dechesne (Leiden) en Jaap-Henk Hoepman (Radboud) tot de eerste ondertekenaars.