Van schrijvende journalisten naar schrijvende algoritmes

De afgelopen jaren heeft kunstmatige intelligentie een enorme sprong gemaakt. Systemen zoals GPT kunnen inmiddels artikelen schrijven die nauwelijks te onderscheiden zijn van menselijk werk. Dit is niet langer sciencefiction maar dagelijkse praktijk. Bedrijven gebruiken deze technologie massaal om content te produceren zonder menselijke schrijvers in te zetten.

De belofte klinkt aantrekkelijk. Een systeem dat nooit moe wordt, altijd beschikbaar is en binnen seconden een artikel kan produceren over elk onderwerp dat je maar wilt. Geen salariskosten, geen ziekteverzuim, geen discussies over deadlines. Voor bedrijven lijkt dit de ideale oplossing om hun websites gevuld te houden en hun social media kanalen actief te laten zijn.

Maar deze ontwikkeling brengt fundamentele vragen met zich mee. Als robots onze verhalen schrijven, wie is dan verantwoordelijk voor de inhoud? Wat gebeurt er met de kwaliteit van informatie als volume belangrijker wordt dan diepgang? En hoe herkennen we straks nog het verschil tussen een doordacht artikel en een snel gegenereerde tekst die vooral keywords moet bevatten voor zoekmachines?

De werkelijkheid is dat veel websites al volop gebruikmaken van deze technologie. Productbeschrijvingen in webshops worden automatisch gegenereerd. Nieuwsberichten over sportuitslagen of beurskoersen ontstaan uit sjablonen die data omzetten in zinnen. Bedrijfsblogs vullen zich met artikelen die nooit door een mens geschreven zijn. Dit gebeurt vaak zonder dat lezers het doorhebben.

De belofte van automatisering: efficiëntie boven alles

Partijen zoals Spartner ontwikkelen systemen voor AI blog automatisering die het volledige proces automatiseren. Van het bedenken van onderwerpen tot het publiceren in je website. Het systeem scant trends, identificeert relevante zoekwoorden en produceert complete artikelen inclusief afbeeldingen en video's. Dit alles zonder menselijke tussenkomst.

De argumenten voor automatisering zijn begrijpelijk. Kleine bedrijven hebben vaak niet het budget voor een contentteam. Een webshop met duizenden producten kan onmogelijk voor elk product een unieke beschrijving laten schrijven. Een nieuwssite die actueel wil blijven, kan niet wachten tot een journalist tijd heeft om een artikel te schrijven. Automatisering biedt hier een oplossing die voorheen niet bestond.

Ook social media automatisering wordt steeds gewoner. Systemen analyseren welke content goed presteert, genereren vergelijkbare posts en plaatsen deze op de momenten dat je doelgroep online is. Dit alles gebeurt volgens algoritmes die leren van eerdere successen. Het resultaat is een constante stroom van content zonder dat iemand ook maar een vinger hoeft uit te steken.

De cijfers liegen er niet om. Bedrijven die AI inzetten voor contentcreatie zien hun output met honderden procenten stijgen. Een marketeer die normaal één artikel per dag schreef, kan nu tien artikelen per dag genereren. Een social media manager die worstelde om twee posts per dag te maken, produceert er nu twintig. Deze efficiëntiewinst is moeilijk te negeren in een wereld waar meer content lijkt te betekenen meer zichtbaarheid.

De keerzijde: wanneer volume kwaliteit verdringt

Maar wat betekent deze stortvloed aan geautomatiseerde content voor de kwaliteit van informatie op het internet? We zien nu al dat zoekmachines volstromen met vrijwel identieke artikelen die allemaal hetzelfde verhaal vertellen in net iets andere bewoordingen. Sites kopiëren elkaars content, algoritmes herschrijven bestaande teksten en het wordt steeds moeilijker om oorspronkelijke informatie te vinden.

Danny Mekic, expert op het gebied van internet en technologie, waarschuwt regelmatig voor wat hij internetrot noemt. De kwaliteit van informatie op het internet daalt omdat iedereen dezelfde geautomatiseerde content produceert. Zoekmachines zoals Google proberen dit tegen te gaan maar hebben moeite om echte kwaliteit te onderscheiden van slimme imitaties. Het resultaat is een internet dat steeds meer op zichzelf gaat lijken.

Dit probleem wordt groter doordat AI-systemen trainen op content die al op het internet staat. Als die content zelf al gegenereerd is door AI, ontstaat een vicieuze cirkel. AI traint op AI-content, produceert weer nieuwe content en deze cyclus herhaalt zich eindeloos. De afstand tot originele menselijke kennis en ervaring wordt steeds groter. We krijgen een soort digitale inteelt waarbij informatie steeds vlakker en generieker wordt.

Ook de betrouwbaarheid van content wordt een probleem. AI-systemen kunnen overtuigend klinken maar hebben geen begrip van waarheid of context. Ze genereren tekst op basis van patronen in data, niet op basis van feiten of expertise. Dit leidt tot artikelen die er professioneel uitzien maar feitelijke fouten bevatten of nuances missen die voor experts wel duidelijk zijn maar voor algoritmes onzichtbaar blijven.

De sociale impact: wie verliest zijn werk

De automatisering van content heeft directe gevolgen voor mensen die hun brood verdienen met schrijven. Contentschrijvers, copywriters, social media managers en journalisten zien hun werkterrein veranderen. Waarom zou je iemand betalen voor werk dat een algoritme gratis kan doen? Deze vraag stellen steeds meer bedrijven zich en het antwoord is niet altijd gunstig voor menselijke professionals.

Natuurlijk verdwijnt dit werk niet volledig. Maar het verschuift wel. In plaats van schrijvers die content produceren, krijgen we editors die AI-output controleren. In plaats van journalisten die onderzoek doen, krijgen we mensen die algoritmes aansturen. Dit vraagt andere vaardigheden en biedt vaak minder werkzekerheid. De middengroep van schrijvers die goed maar niet excellent zijn, komt onder druk te staan.

De vraag is ook wat dit betekent voor de diversiteit van stemmen op het internet. Als iedereen dezelfde AI-tools gebruikt, ontstaat er een homogenisering van content. Algoritmes reproduceren bestaande patronen en voorkeuren. Dit versterkt dominante perspectieven en maakt het moeilijker voor afwijkende meningen of alternatieve verhalen om gehoord te worden. Het internet wordt een echo chamber waarin AI vooral herhaalt wat al gezegd is.

Ook de toegang tot informatie verandert. Wie betaalt voor premium AI-tools kan betere content produceren dan wie dat niet kan. Grote bedrijven met budgetten voor geavanceerde systemen domineren zoekmachines. Kleine spelers met minder middelen verdwijnen uit beeld. Dit vergroot de ongelijkheid en concentreert macht bij partijen die al dominant waren. De democratiserende belofte van het internet kantelt naar centralisatie van invloed.

Ethische vragen die we niet kunnen negeren

De automatisering van content roept fundamentele ethische vragen op waar we als samenleving antwoord op moeten vinden. De eerste vraag is transparantie. Moeten websites verplicht vermelden wanneer content door AI is gegenereerd? Consumenten hebben recht om te weten of ze een menselijk perspectief lezen of algoritmische output. Maar in de praktijk gebeurt dit zelden omdat bedrijven bang zijn dat dit afbreuk doet aan hun geloofwaardigheid.

Een tweede vraag betreft verantwoordelijkheid. Als AI-content produceert die schadelijk is of feitelijke fouten bevat, wie draagt dan de verantwoordelijkheid? De maker van het algoritme, het bedrijf dat het gebruikt of de eindgebruiker die het publiceert? Deze verantwoordelijkheid is diffuus en het juridische kader loopt achter op de technologische ontwikkeling. Slachtoffers van desinformatie of reputatieschade hebben weinig verhaal.

Ook auteursrecht wordt problematisch. AI-systemen trainen op bestaande content zonder toestemming of vergoeding voor de makers. Is dit een schending van intellectueel eigendom of valt het onder fair use? Rechters worstelen wereldwijd met deze vraag terwijl AI-bedrijven ondertussen miljarden verdienen met systemen die gevoed worden door het werk van anderen. De creatieve industrie protesteert maar heeft weinig instrumenten om zich te verweren.

Tot slot is er de vraag naar authenticiteit. Wat betekent het voor onze cultuur als steeds meer content niet door mensen gemaakt wordt maar door machines? Verliezen we iets essentieels wanneer verhalen niet meer voortkomen uit menselijke ervaring maar uit statistische patronen? Of is dit sentiment misplaatst en evolueert cultuur gewoon zoals altijd? Deze filosofische vraag raakt aan wat het betekent om mens te zijn in een digitale wereld.

Waarom menselijke context onvervangbaar blijft

Ondanks alle mogelijkheden van AI blijft er een fundamenteel verschil tussen menselijke en algoritmische content. Mensen schrijven vanuit ervaring, emotie en context. Ze begrijpen nuances, herkennen ironie en kunnen inspelen op gevoeligheden. Dit zijn vaardigheden die AI niet bezit omdat ze voortkomen uit bewustzijn en sociale intelligentie die machines niet hebben.

Een journalist die verslag doet van een ramp heeft daar zelf gestaan. Een columnist die schrijft over eenzaamheid heeft dit zelf gevoeld. Een recensent die een boek bespreekt brengt zijn eigen levenservaring mee. Deze menselijke dimensie maakt content waardevol en relevant. Lezers herkennen authenticiteit en waarderen de verbinding met een ander mens. AI kan dit simuleren maar niet daadwerkelijk bieden.

Ook creativiteit en originaliteit zijn menselijke eigenschappen die niet te automatiseren zijn. AI recombineert bestaande ideeën maar bedenkt geen radicaal nieuwe perspectieven. Doorbraken komen voort uit mensen die dwars tegen gevestigde patronen in denken. Kunstenaars, schrijvers en denkers die grenzen verleggen, doen dit niet door data te analyseren maar door intuïtie, rebellie en verbeelding. Deze vonk ontbreekt in algoritmes.

*) Photo by Thomas Charters on Unsplash