[Aanvulling op 11 november 11.11 uur]

Xs4all Moet Blijven lanceert Freedom.nl als nieuwe provider. Het domein Freedom.nl staat nog op naam van Bits of Freedom en verwijst nog naar een site van Bits of Freedom om een maildres te verkrijgen. De nieue club bindt zich met handen en voeten aan het oordeel van Bits of Freedom:

Er is een overeenkomst getekend waarin is afgesproken dat Freedom bedrijfsdonateur van Bits of Freedom is en dat Bits of Freedom kosteloos e-mailadressen @freedom.nl verstrekt aan donateurs. 'Als Freedom zich niet meer aan haar beloftes op het gebied van privacy en vrijheid zou houden, kan Bits of Freedom de overeenkomst stopzetten en de domeinnaam weer terug in eigen gebruik nemen. Dat is nog een extra reden om nu en in de toekomst trouw te blijven aan onze principes.'

Kan Bits of Freedom de mailadressen gijzelen? Zet Freedom direct haar beloofde onafhankelijkheid op de tocht?

De aandelen van de provider zijn in handen van stichting Appeltaart, die twee hoofdtaken heeft:
1. Toezien op het naleven van ons corporate charter. Houdt Freedom zich netjes aan de afspraken omtrent de doelstellingen? Het corporate charter is vanaf 11 november na te lezen op onze website.
2. Bij winst uit de onderneming zal de stichting acteren als een fonds waaruit initiatieven voor innovatieve en/of maatschappelijke oplossingen met betrekking tot het internet gefinancierd kunnen worden.

Vanaf vandaag kan iedereen voor 50 euro founding member worden. Leden krijgen een mailadres, maar kunnen ook een eigen domein claimen om het adres te kunnen behouden. Iedereen die founding member wordt, krijgt voorrang bij fase 2: het moment waarop verbindingen met internet, televisie en telefonie worden geleverd. Daarmee hoopt de stichting dat het nieuwe bedrijf 'vroeg in het eerste kwartaal van 2020' kan beginnen.

De leveranciers tot nu toe zijn: Soverin voor e-mail, voor telefonie Voipgrid, de leverancier van Voys. Collega-provider BIT biedt serverruimte en blijft een partner.  Om een internet provider break-even te laten draaien zijn er ca. 25.000 klanten nodig. Dit is dan ook ons minimale doel. We zetten echter in op 60.000 klanten binnen 3 jaar, waarmee we een zeer nette, rendabele onderneming kunnen opbouwen. De snelheid van groei is afhankelijk van de logistieke processen (beschikbaarheid modems/monteurs/capaciteit helpdesk) en techniek.

[Verder met artikel van gisteren, 10 november]

De geweldige tijd van de pioniers, het gevoel als eerste klanten met je snorrende modem verbonden te zijn met anderen om gedachten te delen, bracht steeds een lichte sensatie teweeg. Het inbellen duurde kort, want de PTT Telecom inde nog een dubbeltje per minuut voor de telefoonverbinding en de modems konden weinig data aan.

En internationaal vergde het ruim 2 gulden per minuut, zeg maar 1 euro, om te praten met een vriendin in een telefooncel ver weg. Het vergezicht dat het een het ander zou verdringen was er nog lang niet. De PTT-baas internationaal die ik toen interviewde voorzag dat de beltarieven met 'misschien wel 25 procent' konden dalen; een vette kop. Van internet had ie nog nooit gehoord. Zijn baas later, Ben Verwaayen, wees bij een vraaggesprek in Den Haag nog schamper naar een modem dat naar een verre hoek van zijn kamer was verbannen. Hij was overigens de eerste om een paar jaar later zijn foutieve inschatting ruiterlijk toe te geven.

Fout toegeven

Kom daar nu maar eens om bij KPN: toegeven dat je fout zit. Zelfs als, zoals zelfbenoemde merkendeskundigen menen, KPN zakelijk een juist besluit neemt door Xs4all op te doeken, heeft een concern meer verantwoordelijkheden dan winstmaximalisatie. Dat dit besef niet leefde bij ceo Maximo Ibarra, na koud een jaar al vertrokken, is duidelijk. En zijn beoogde opvolger Dominique Leroy mocht niet eens beginnen van de angstige commissarissen.

De nu benoemde KPN-er in hart en nieren Joost Farwerck kan direct een punt maken met het stoppen van het opdoeken van Xs4al (dat al in augustus 2019 z’n beslag had moeten krijgen). Hij nam mede dit besluit, maar wat is er eleganter dan een baas die ruiterlijk bekent: sorry, we hebben een foutje gemaakt? We gaan door met Xs4all. Sterker nog, dames en heren aandeelhouders, u moet het maar even met wat minder winst doen want we gaan flink in Xs4all investeren.

Is de hiërarchie van KPN zo verstopt door Excel-sheets en angst voor ongelijk en verlies, dat het te  moeilijk geworden is om op schreden terug te keren? Misschien is dat het grootste probleem van KPN, wat Xs4all als symptoom duidelijk maakt.

Je hoeft er niet perse romantisch over te doen. Tenslotte hebben de pioniers in 1998 Xs4all voor maar liefst 2.000 gulden per klant aan KPN weten te verpatsen, terwijl De Digitale Stad mislukte als echt sociaal netwerk waar vandaag de dag zo’n behoefte aan is. De aparte status van Xs4all kon Felipe Rodriquez nog vele jaren voorzetten, tot het langzaam maar zeker een echt KPN-bedrijf werd. De nek omdraaien is dan, lijkt het, een logische eindfase.

Plan B krijgt geld, Plan A voor de rechter

Felipe inspireert velen nu bij de oprichting van een nieuw Xs4all dat via een crowdfundactie al 2,5 miljoen euro ophaalde voor het Plan B. Opvallend was het gemiddelde bedrag van 800 euro dat investeerders erin steken. Ooit haalden ze dat bedrag wellicht van hun spaarrekening toen KPN naar de beurs ging als volksaandeel, wat overigens mislukte.

En beoogd directeur Anco Scholte ter Horst zal ook aan de benodigde 25.000 klanten komen om dat eerste jaar door te komen; en nog veel meer. Echter, het Actiecomité hinkt nog op twee benen. In de bekendmaking van de geldinzameling liet het weten: ‘Wij hopen vurig dat de rechtsgang KPN er eindelijk toe beweegt om het besluit om Xs4all op te heffen in te trekken én Xs4all dan wel meer zelfstandigheid te geven (anders heeft het geen zin), zodat wij ook onze plannen voor een alternatieve provider niet hóeven te lanceren.’

Op 18 oktober 2019 is het verzoekschrift van 61 pagina’s ingediend bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. De Ondernemingsraad van Xs4all stelt: ‘Volgens de OR is het plan tot integratie slecht onderbouwd, is er voor het plan selectief gebruik gemaakt van te oude onderzoeken en is het plan in strijd met in het verleden gemaakte afspraken over de onafhankelijkheid van Xs4all binnen de KPN-groep. Ook een onderzoek van onafhankelijke financiële experts wijst uit dat de businesscase ernstige gebreken bevat, en dat er een reële mogelijkheid is dat deze negatief uitvalt.’

 Op 21 november 2019 gaat Farwerck met de OR van Xs4all praten. Hij zegt eerder geen tijd te hebben. Dat is niet waar, maar hij neemt bedenktijd. Wellicht ontwaakt de aardige en ook inhoudelijke sterke Joost Farwerck komende week een keer en verscheurt de zo  verantwoorde Excel-sheets om Xs4all op te doeken? Dan klimt hij, verkleed als sinterklaas, op 5 december in Amsterdam op een zeepkist, de geest van Felipe Rodriquez indachtig en zegt: ‘Sorry, ook ik maak fouten en dit was er een. Jongens en meisjes, go with the flow.’

Al is de vraag of, gezien het succes van de geldinzameling. de geest nog terug in de fles kan. Als KPN niet inbindt, gaat de rechtszaak nog vele maanden duren en ondertussen zit KPN opgescheept met een half gemotiveerd Xs4all en tienduizenden klanten die op het vinkentouw zitten. Of komt het KPN juist goed uit?

Zolang Xs4all nog bestaat, lopen klanten niet massaal weg. En staat het Actiecomité voor een dilemma: enthousiast doorgaan en laten zien dat ze Xs4all bij KPN kan wegtrekken, of afwachten?