Reactie DigiRadio: Hendrik Rood op verkeerde spoor

"Het zijn spannende tijden voor radio-omroepen. Een doorbraak van digitalisering van hun medium lijkt aanstaande. Natuurlijk drijft dit analisten en commentatoren in de pen. Zo las ik Netkwesties.nl decolumn van Hendrik Rood 'NRC steunt eenzijdige belangenbehartiging Stichting Digiradio.'Mijn voorzitter Peter Jelgersma heeft al op de column gereageerd, zodat ik veel argumenten van Rood al weerlegd acht. Ik heb echter behoefte een aanvulling op enkele punten.

Rood - wie?

Het zal wel aan mijn opvoeding liggen, maar ik kwam de heer Rood in het dossier TDAB niet eerder tegen. Dat verklaart zich als ik lees dat Rood zichzelf afficheert als: "... een van de meest vooraanstaande consultants in telecommunicatie in Nederland." Dan snap ik het ook weer - telecommunicatie is immers geen omroep.

Zoals Rood het kan accepteren dat DigiRadio een belangenbehartiger voor omroepen is, kan ik natuurlijk accepteren dat een Telecom goeroe eens uitwaaiert naar het onderwerp omroep. Maar het zou prettig zijn als Rood zich minder door zijn eigen betoog laat meeslepen en meer bij de feiten zou blijven. Enkele voorbeelden:

Ouderwets

Onder het kopje "Digiradio verzwijgt technische alternatieven" stelt Rood: "Het voorstel van Digiradio om een sterk verouderde standaard in zijn ouderwetse vorm in te voeren .... etc."

Dat is een voorstel waar DigiRadio geen deel aan heeft. DigiRadio spreekt op diverse plekken uitvoerig over nieuwe standaarden en wil niet 'een sterk verouderde standaard in zijn ouderwetse vorm invoeren', maar mikt juist op invoering van digitale radio op basis van de nieuwste standaard T-DAB+, (let wel: TDAB PLUS) waarbij de ouderwetse compressiestandaard MPEG 2 is vervangen door AAC, een afgeleide van MPEG 4. Wat Rood verder beweert over aantallen stations op TDAB klopt dus ook niet (meer).

Marktstructuur

Rood stelt verder: "Een belangrijke bijkomstigheid van TDAB is ook nog, dat men hiermee via technologieverandering een radicale ingreep pleegt in de structuur van de markt. Radiozendverguningen werden tot nu toe verstrekt aan omroepen, en zij bouwden zelf een zender of zetten daarvoor onderaannemers in opdracht aan het werk. Maar de vergunningen zijn verstrekt aan de omroep. Bij TDAB is echter een zogenaamde multiplex-aanbieder, bijvoorbeeld Nozema (KPN) of Broadcast Partners, de meest logische partij voor een vergunning."

In deze redenering zitten een paar onzorgvuldigheden. Ten eerste is het geen bijkomstigheid van TDAB dat 'men' een radicale ingreep pleegt in de structuur van de markt. De radicale ingreep die Rood bedoelt wordt doorgaans aangeduid als 'scheiding van content en infrastructuur.' Wie Rood bedoelt met 'men' is niet duidelijk, maar de betreffende scheiding vond zijn oorsprong in Brussel. Hij is inmiddels in Europese landen breed ingevoerd voor zowel DVB-T als TDAB, vaak tegen de oppositie in van veel betrokken omroepen, inclusief de Engelse en Duitse publieke omroepen.

Rood meent dat de geschetste scheiding van content en infrastructuur in het voordeel speelt van grote spelers, wanneer kleinere spelers niet zelfstandig een multiplex kunnen vullen. Het is juist de kern van de plannen van DigiRadio om omroepen (weer) de controle te geven over infrastructuur en om door samenwerking (dure) leegstand te vermijden.

Ziener

Bij de volgende alineakop van Hendrik Rood stokt de adem mij in de keel: "Negroponte ziener, Vader niet." Een warme gloed overvalt me - nog nooit eerder was ik in één adem vergeleken met iemand van de statuur als Negroponte. Dat ik daarbij in de vergelijking negatief uitval doet op het eerste gezicht eventjes minder prettig aan, maar blijkt gelukkig te berusten op een misvatting van Rood. De gedachte van Negroponte was eenvoudig en aantrekkelijk: "Wat je over de kabel kunt doen, moet je niet over de ether doen." Als je de omroepether op deze wijze vrij maakt, kun je de vrijgekomen ruimte voor telecommunicatie gebruiken, zo stelde hij. In mijn artikel in 1993 ging ik ervan uit dat deze switch in Nederland niet zou plaatsvinden. Er was naar mijn mening teveel vraag naar etherruimte voor TV als alternatief voor de kabel en voor radio om meer ruimte te maken voor nieuwe aanbieders.

Dat mijn prognose van aantallen mobiele telefoons achteraf gezien aan de lage kant zat doet daar niet aan af en daar ging het ook niet om. Ik bevond me overigens in goed gezelschap. Toen ik Negroponte later in 1993 in Boston sprak maakte hij mij nog net niet uit voor gek. "Meneer Vader, hoe wilt u nou volhouden dat er in een hoogst bekabeld land als Nederland op termijn een levensvatbare behoefte kan zijn aan verspreiding van TV via de ether?"

Mijn argumenten staan in het door Rood aangehaalde artikel. Herlezing, en de constatering dat Digitenne er is gekomen in weerwil van de switchtheorie, leert dat ondergetekende het deze keer toevallig bij het juiste eind had en Negroponte niet.

Sterker - ik voorspelde ook nog dat er op termijn tussen de 10 en 40 TV kanalen op DVB-T konden worden uitgezonden. Veertien jaar later zijn dat er 25.

Digitale radio

Sommigen maken zich zorgen over de verdrukking waarin nieuwe telecomoperators kunnen komen. Of dat ze onvoldoende ruimte kunnen krijgen om te 'datacasten'. Rood verbaast zich erover dat ondergetekende daar vroeger juist een voorstander van was en nu kennelijk niet meer.

Hij moet evenwel wat zorgvuldiger lezen. In mijn artikel stel ik dat er op omroepinfrastructuur (als hoofdzaak) ook datacasting kan worden gepleegd (als bijzaak). Een aanpak die zich o.a. met de Seiko Messagewatch heeft bewezen.

DB-Europe en MTVNL hebben blijkens hun uitlatingen in de Tweede Kamer op 13 juni 2007 de hoofd- en bijzaken omgekeerd. Zij zien ruimte voor óók radio op een in essentie telecomtoepassing van TDAB. Des te meer reden om te blijven lobbyen voor voldoende ruimte voor de oorspronkelijke killertoepassing van TDAB: Radio. Om misverstanden te vermijden - ik leg graag nog uit wat DigiRadio verstaat onder 'voldoende ruimte voor radio.' Dat is bij elkaar:

• Ruimte voor alle bestaande landelijke en regionale radiostations die via de ether uitzenden;
• Ruimte voor alle commerciële radiostations die bij de FM herverdeling uit de boot zijn gevallen;
• Ruimte voor alle zich nieuw aandienende commerciële radiostations;
• Ruimte voor minimaal twee nieuwe 'digital only' stations voor elk van de hiervoor bedoelde stations;

DigiRadio gaat er verder van uit dat het T-DAB platform een open platform zal zijn en dat er 20 procent ruimte is voor al dan niet betaalde niet-omroep toepassingen, zoals enhanced information voor navigatieapparaten, flexibele verkeersgeleiding, niche-informatiediensten voor weer, verkeer, financiële markten, etc."

Korte reactie van Hendrik Rood op het stuk van Ruud Vader:

"Ruud Vader zet uiteen dat de scheiding van infrastructuur en content zijn oorsprong vond in Brussel. Het is inmiddels in Europese landen breed ingevoerd voor zowel DVB-T als TDAB, vaak tegen de oppositie in van veel betrokken omroepen, inclusief de Engelse en Duitse publieke omroepen. En hij vervolgt dan dat het juist de kern is van de plannen van DigiRadio om omroepen (weer) de controle te geven over infrastructuur en om door samenwerking (dure) leegstand te vermijden.

Het eerste streven is een doelbewuste poging om de verticale integratie van frequentiebezit, infrastructuur en content weer te herintroduceren. Ik mis goede argumenten voor deze drastische koerswijziging. Scheiding van infrastructuur en content heeft ons ook de dynamiek van het Internet gebracht. Ik zie vooral een streven om goedkoop aan frequenties voor de eigen achterban te komen. Het tweede streven lijkt mij loffelijk en verstandig en daarin steun ik de Stichting Digiradio van harte."