Beide onderwerpen zijn voortdurend in beweging, maar ze kennen verrassend veel overeenkomsten op het gebied van toezicht, risicoanalyse en publiek vertrouwen.

Wie zich verdiept in digitale valuta, merkt al snel dat ook regelgeving invloed heeft op investeringskeuzes. Bij het bepalen van de beste cryptomunten korte termijn spelen niet alleen markttrends een rol, maar ook de wettelijke kaders waarbinnen projecten mogen opereren. Regelgevers kijken immers steeds kritischer naar welke munten betrouwbaar zijn en hoe ze binnen het financiële systeem passen.

De regels achter AI

Binnen Europa krijgt kunstmatige intelligentie een duidelijk wettelijk kader via de nieuwe AI-verordening. Er zijn zelfs specifieke richtlijnen opgenomen voor AI-modellen met een potentieel groot maatschappelijk of economisch risico. Die wetgeving bepaalt dat elk AI-systeem wordt ingedeeld op basis van risico. Systemen met een laag risico, zoals chatbots of vertaaltools, blijven grotendeels vrijgesteld van strenge eisen. Hoogrisico-systemen, bijvoorbeeld algoritmes in de zorg of in kredietbeoordeling, moeten aan uitgebreide documentatie, toezicht en transparantie voldoen.

De gedachte achter deze indeling is eenvoudig. Hoe groter de impact van een AI-systeem op mensenlevens, des te zwaarder de verplichtingen. Ontwikkelaars moeten kunnen uitleggen hoe hun algoritme tot beslissingen komt, welke data zijn gebruikt en hoe vooroordelen worden voorkomen. Daarnaast ligt er nadruk op menselijke controle – AI mag ondersteunen, maar niet autonoom beslissen over cruciale zaken als toegang tot werk, zorg of onderwijs.

Nederlandse organisaties bereiden zich al voor op deze regels door te investeren in zogenoemde AI-geletterdheid. Dat betekent dat werknemers moeten begrijpen hoe kunstmatige intelligentie werkt, welke kansen ze biedt en waar de risico’s liggen. De kern blijft: technologie mag nooit de menselijke maat overschaduwen.

Regels voor digitaal geld

Ook de wereld van digitaal geld wordt steeds volwassener. Sinds 2024 geldt in Europa de MiCA-verordening (Markets in Crypto-Assets), die regels stelt aan aanbieders van cryptodiensten en uitgevers van digitale tokens. Cryptobedrijven moeten voortaan vergunningen aanvragen en duidelijk communiceren hoe hun munt werkt, welke risico’s eraan verbonden zijn en hoe ze omgaan met klantgelden.

Daarnaast bereidt de Europese Centrale Bank de introductie van de digitale euro voor – een aanvulling op contant geld, bedoeld om betalingen in het digitale tijdperk veilig en betrouwbaar te houden. Deze munt zou rechtstreeks door de centrale bank worden uitgegeven, zonder commerciële tussenpartijen, en moet het vertrouwen in digitaal betalingsverkeer versterken.

Ook op nationaal niveau gelden regels: cryptovaluta vallen in Nederland onder belastingwetgeving en moeten worden opgegeven in box 3. Banken en betalingsinstellingen moeten bovendien voldoen aan anti-witwasrichtlijnen, waardoor de herkomst van digitaal geld beter traceerbaar wordt. Daarmee ontstaat een stevig regelgevend netwerk dat digitale valuta steeds dichter bij het reguliere financiële systeem brengt.

Een interessant voorbeeld van hoe technologie en regelgeving elkaar raken, is de manier waarop AI wordt gebruikt binnen de cryptomarkt. Handelsalgoritmes analyseren koersdata en marktgedrag om automatisch te reageren op prijsveranderingen. Zulke toepassingen vallen onder zowel financiële regelgeving als de toekomstige AI-wet – een duidelijk teken dat de twee werelden samenvloeien.

Gedeelde principes van toezicht

Hoewel AI en digitaal geld verschillende doelen hebben, berusten hun regels op vergelijkbare waarden:

1. Risicogebaseerde aanpak
 Zowel bij AI als bij digitaal geld bepalen risico’s de zwaarte van de regels. Een AI-systeem dat medische beslissingen neemt, krijgt evenveel toezicht als een stablecoin die miljarden euro’s vertegenwoordigt. De logica: hoe groter de potentiële schade, hoe strenger de eisen.

2. Transparantie en verantwoording
 Zowel ontwikkelaars van AI als aanbieders van cryptodiensten moeten kunnen uitleggen hoe hun systemen werken. Dat betekent inzicht geven in algoritmes, databronnen en besluitvorming. Deze transparantie vergroot het vertrouwen van gebruikers en toezichthouders.

3. Consumentenbescherming
 Regelgeving moet voorkomen dat burgers de dupe worden van ondoorzichtige technologie. In de AI-wet ligt de nadruk op eerlijke behandeling en privacy, terwijl in de financiële wereld de nadruk ligt op het voorkomen van fraude en marktschommelingen. In beide gevallen staat de bescherming van de gebruiker centraal.

4. Innovatie versus controle
 Wetgevers staan voor de uitdaging om innovatie niet te verstikken. Te strenge regels kunnen jonge AI-startups of cryptoprojecten ontmoedigen, maar te weinig toezicht vergroot het risico op misbruik. De balans ligt in “verantwoord innoveren”: ruimte voor experiment, maar binnen duidelijke grenzen.

5. Technologie-overstijgend denken
 De regelgeving richt zich niet op één specifieke toepassing, maar op functies. Dat betekent dat een AI-tool die financiële beslissingen neemt, onder zowel AI- als financieel toezicht kan vallen. Evenzo kan blockchaintechnologie in de zorg onder AI-wetgeving vallen zodra algoritmes diagnoses ondersteunen. De grens tussen sectoren vervaagt.

Wat betekent dit voor organisaties?

Bedrijven die werken met AI of digitaal geld moeten hun interne processen aanpassen. Ze moeten weten welke technologieën ze gebruiken, welke risico’s eraan verbonden zijn en hoe ze kunnen aantonen dat ze voldoen aan de regels. Dat vraagt om samenwerking tussen technische, juridische en ethische teams.

Voor financiële instellingen komt daar nog een extra laag bij: het gebruik van AI in klantanalyse, fraudedetectie of kredietbeoordeling valt direct onder meerdere regelsets. Transparantie over besluitvorming wordt dus niet alleen een juridische plicht, maar ook een concurrentievoordeel.

Ook start-ups in de cryptowereld merken de impact. Waar vroeger snelle lanceringen de norm waren, vraagt de MiCA-wetgeving nu om gedetailleerde whitepapers, risicobeoordelingen en vergunningen. Dat maakt de markt professioneler en betrouwbaarder, maar ook minder anoniem.

Invloed op de gebruiker

Voor consumenten betekent dit dat technologie veiliger wordt, maar ook complexer. Wie AI-tools gebruikt of digitale munten koopt, doet er goed aan te begrijpen onder welke regels die vallen. Waar de AI-wet transparantie afdwingt, vraagt de financiële regelgeving om betrouwbaarheid. Beide samen zorgen voor een toekomst waarin gebruikers beter beschermd zijn tegen misleiding en datalekken.

In de praktijk betekent dit dat beleggers beter kunnen inschatten welke projecten kansrijk en betrouwbaar zijn. Wanneer regelgeving een munt erkent of juist beperkt, beïnvloedt dat direct de waarde. Zo ontstaat een wisselwerking tussen beleid en markt, waarin vertrouwen de belangrijkste valuta is.

Een gedeelde toekomst

De komende jaren zullen AI en digitaal geld nog verder naar elkaar toegroeien. Kunstmatige intelligentie zal een steeds grotere rol spelen in financiële besluitvorming, risicobeoordeling en marktanalyse. Tegelijkertijd zal digitaal geld afhankelijk blijven van algoritmes die transacties beveiligen en netwerken optimaliseren.

Wat beide domeinen verbindt, is dat ze draaien om dezelfde kern en dat is vertrouwen in data. Of het nu gaat om een algoritme dat medische keuzes ondersteunt of een munt die wereldwijd verhandeld wordt, zonder duidelijke regels verliest technologie haar geloofwaardigheid. Door AI en digitaal geld in één adem te reguleren, bouwen wetgevers aan een toekomst waarin innovatie en verantwoordelijkheid hand in hand gaan.

*) Dit artikel valt buiten de redactionele verantwoordelijkheid

**) Photo by Alesia  Kozik