AP blunderde met Google Analytics

Al jaren een kwestie: in hoeverre schond en schendt Google Analytics, door heel veel sites ingezet om bezoek te analyseren, de privacy van individuen? Oftewel; in hoeverre was en is verzamelde informatie herleidbaar tot individuen? Hoe zit het met toestemming van individuen en het illegaal overbrengen van gegevens naar de Verenigde Staten?

In veel landen kreeg Google het aan de stok met privacywaakhonden. Vanaf 2022 verklaarde een aantal landen, te beginnen met Oostenrijk, de inzet van Analytics illegaal. In Zweden volgden in 2023 boetes voor enkele bedrijven die Analytics inzetten. De belangrijkste reactie van Google was de lancering van Google Analytics 4 (GA4) met verbeterde privacyfuncties, zoals het niet langer boekstaven van complete IP-adressen. Uiteindelijk kreeg de nieuwe GA-versie groen licht onder het nieuwe EU-US Data Privacy Framework (DPF) in 2023. Daarmee zijn niet alle problemen opgelost.

Floor Terra bericht op LinkedIn over de openbaarmaking van documenten door AP over de kwestie, naar aanleiding van een WOO-verzoek. De karrevracht aan informatie behelst onder meer het offline halen van informatie over Google Analytics door de AP, op last van Google’s Nederlandse advocaat Brinkhof. Een tweede sof: een leverancier van de AP zette Google Analytics in op de vacaturesite van de AP.

Terra stipt aan dat de informatie leerzaam is over de omgang met journalisten door de AP. Daar kan ik over meepraten, en de “woordvoeringslijnen” die nu openbaar zijn vormen ondersteuning. Citaat uit voorgestelde woordvoering: “Onvoorziene omstandigheden maken de zaak complexer dan verwacht. Ik kan je helaas nog geen inschatting geven van wanneer die resultaten wel worden verwacht.”

Intern komt er wel kritiek dat media - en dus organisaties die met vragen zitten - met een kluitje in het riet worden gestuurd. Maar die wordt weggewuifd. De AP doet haar best, maar raakt steeds in het defensief door de moeizame omgang met de AVG en gebrek aan open communicatie over euvels. In 2026 wordt voorzitter Aleid Wolfsen vervangen, dus wellicht gaat er dan een andere wind waaien.

Israëlische spyware bij politie

Veel Belgische politiediensten gebruiken via de politie Antwerpen Israëlische spyware. Een controleorgaan van de politie vindt dat een taak voor de federale politie, niet van een één stedelijke politiedienst.

Het Belgische journalistencollectief Apache onthult het gebruik van de spyware door bijna 40 politiediensten, waarvan 15 via Antwerpen. Cellebrite is de Israëlische leverancier, naar eigen zeggen een “hypergrowth company”. Behalve met Cellebrite heeft Antwerpen contracten met de drie Israëlische telecombedrijven Radwin, Siklu en BriefCam.

Cellebrite levert Inseyets, een “allesomvattende digitale forensische suite die speciaal is ontwikkeld voor het onderzoeken van mobiele apparaten zoals smartphones en tablets. Het combineert geavanceerde extractie-, decodeer- en analyse-mogelijkheden in één geïntegreerd platform”. Met onder meer analyse van cloud-gegevens van ruim 50 bronnen, en toegang tot beveiligde delen van telefoons en versleutelde data.

Deze bijzonder nuttige software kunt u in Nederland kopen bij DataExpert in Veenendaal, een internationaal succesvol Nederlandse leverancier van spullen voor bestrijding van criminaliteit

Gluurbellen bij 1 op de 7 woningen

De deurbellen die video- en geluidsopnames maken zijn nog behoorlijk in de minderheid: ruim 85 procent van de inwoners van dit landje heeft er nog geen, maar met 1,2 miljoen deurbelspionnen komt BB al aardig dichtbij. (Geen panopticum van de staat maar van ons onderling.)

Het gluren is voorbehouden aan een groep wantrouwende burgers die bovendien vaak onvoldoende weten van privacyregels. Zo blijkt uit een enquête van Ipsos I&O met 760 respondenten en interviews met twee groepen, in opdracht van het Consortium Slimme Deurbellen. Dit bericht Privacy First, lid van het consortium, benevens Responsible Sensing Lab, TU Delft, AMS Institute, Privacy First en de gemeenten Amsterdam, Breda, Den Haag en Groningen. De club zet zich in voor verantwoord gebruik van de “slimme deurbellen” (Waarom gaan zo makkelijk mee in die terminologie? Beter: “gluurbellen”.)

Veel deurbellen filmen behalve de eigen voordeur en tuin, wat is toegestaan, ook de openbare ruimte, wat niet mag. En er ontbreekt benul van de verwerking van geluid door de apparatuur, ook vanaf de openbare weg. “De resultaten van het onderzoek benadrukken de noodzaak van betere voorlichting en bewustwording.”

Sowieso is de vraag, even buiten AVG-toetsing: willen we dit? Uit het onderzoek: “Meer dan de helft van alle respondenten vindt het erg dat er gegevens over hen worden verzameld. Ongeveer 70 procent uitte zorgen (niet in alle, maar wel in bepaalde gevallen) over het opslaan van opnamen door fabrikanten. Uit de focusgroepen bleek bovendien dat deelnemers hun mening bijstellen en kritischer kijken naarmate ze meer leren over de inbreuk op privacy van buren, voorbijgangers en pakketbezorgers.”

Geen correctie ouderdossier

In een uitspraak van 13 mei 2025 van de rechtbank Utrecht, gepubliceerd op 8 juli, wordt een verzoek tot rectificatie van een rapport door de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) verworpen.

Op 24 januari 2023 heeft de betrokkene een verzoek tot rectificatie ingediend bij de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Het rapport bevat de resultaten van een professionele beoordeling van de opvoedingscapaciteiten, met uithuisplaatsing tot gevolg. De ouder vindt dat vals gerapporteerd is.

In november 2023 wees de Raad het verzoek tot rectificatie af. De betwiste gegevens zouden geen persoonsgegevens zijn, maar indrukken en meningen. Na heroverweging van het verzoek werden enkele termen aangepast, bijvoorbeeld “psychiatrische problemen” werd vervangen door “psychologische problemen”.

De rechtbank oordeelt echter dat de betwiste gegevens niet voldoen aan de drempel voor rectificatie. Er is beperkt recht op rectificatie van alle onjuistheden op grond van artikel 16 AVG. “De onjuistheden moeten gemakkelijk en objectief vast te stellen zijn om voor rectificatie in aanmerking te komen.”

Oceaan digitaliseren

Ben een kritisch volger van Maxim Februari, juist omdat hij zo weinig kritiek ontmoet. Maar dat gaat samen met bewondering, zeker voor de – in Nederland te schaars toegepaste - ironie. Bijvoorbeeld voor de NRC-column van 23 juli 2025 over (digitale) modellering:

„Onze missie is het digitaliseren van de oceaan”, zegt de maritieme tak van defensiebedrijf Helsing. Het digitaliseren van de oceaan! Dat is nog weer andere koek dan het rationaliseren van het schaap. Je hoopt maar dat de modellen kloppen en dat ze de mens precies vertellen wat te doen.

Maar vanzelfsprekend is dat niet. Als je erop let, en dat doe ik, zie je opeens overal aarzelingen opkomen over het functioneren van modellen. Voorzichtig wordt de complexe realiteit achter elk plan vandaan getrokken. In het boek Het geweld achter cijfers, bijvoorbeeld, waarin antropoloog Janine Janssen, inderdaad, de realiteit laat zien achter de cijfers. Bij het Centraal Planbureau, dat besluit regels voor doorrekeningen aan te passen, opdat „hervormingen ‘beter’ in beeld komen in hun analyse.”

Wat heeft dat met privacy te maken? Veel, denk ik. Enerzijds is er gedragssturing, anderzijds de verwerking van dat gedrag in modellen die op hun beurt weer de realiteit moeten vormgeven en voeden.

*) Beeld: Photo by Danny De Vylder on Unsplash