Moeten telefoons worden toegestaan in klaslokalen? Een nieuw rapport  van Unesco, de onderwijstak van de Verenigde Naties, roept vragen op over de praktijk. Hoewel smartphones kunnen worden gebruikt voor educatieve doeleinden, zegt het rapport dat de apparaten het leren in de klas verstoren, studenten blootstellen aan cyberpesten en de privacy van studenten in gevaar kunnen brengen.

Ongeveer 1 op de 7 landen wereldwijd, zoals Frankrijk, heeft het gebruik van smartphones op school verboden - en de academische prestaties zijn als gevolg daarvan verbeterd, met name voor slecht presterende studenten, merkt het rapport op. Nederland durft geen wettelijk verbod uit te vaardigen, maar minister Robbert Dijkgraaf kwam op 4 juli 2023 met het dringend advies, na overeenstemming hierover met onderwijsorganisaties.

In de VS worstelen scholen me het al dan niet verbieden, van telefoons in klaslokalen en collegezalen. Volgens het National Center for Education Statistics was in 2020 op 76 procent  van de Amerikaanse scholen een verbod op mobiele telefoons van kracht. Vier wetenschappers uiten verschillende opvattingen:

Daniel Krutka: Gebruik smartphones om 'technoscepticisme' aan te moedigen

Hoewel de kwestie van smartphonegebruik op scholen ingewikkeld is, suggereert bewijs dat meer tijd doorbrengen op smartphones wordt geassocieerd met jonge mensen die minder gelukkig en tevreden zijn met het leven.

Technologiewetenschappers hebben lang betoogd dat de sleutel tot goed leven met technologie ligt in het vinden van grenzen. Door smartphones te verbieden, maak ik me echter zorgen dat opvoeders kansen missen om smartphones te gebruiken om aan te moedigen wat ik en andere onderzoekers ‘technosceptisch denken’ noemen; onze relatie met technologie in twijfel trekken.

Studenten kunnen bijvoorbeeld worden aangemoedigd om de voor- en nadelen te overwegen van het gebruik van navigatie-apps om van de ene plaats naar de andere te reizen, in tegenstelling tot ouderwetse papieren kaarten. Of studenten kunnen hun feeds van sociale media verkennen om kritiek te leveren op welke algoritmen hen voeden of hoe meldingen hun aandacht trekken.

In mijn onderzoek heb ik gekeken hoe leraren studenten kunnen aanmoedigen om aan ‘techno-vasten’ te doen - dat wil zeggen, zich gedurende een bepaalde periode onthouden van het gebruik van technologie. Dit geeft studenten de tijd om na te denken over de tijd die ze zonder hun apparaten doorbrengen.

Beleidsdebatten gaan vaak over het al dan niet buiten bereik brengen van smartphones tijdens de schooldag. Maar ik geloof dat opvoeders het misschien nuttiger vinden om van de telefoons een object van onderzoek te maken.

*) Daniel G. Krutka is universitair hoofddocent Social Studies Education aan de University of North Texas

Sarah Rose: Raadpleeg ouders, leraren en studenten

Hoewel er aanwijzingen zijn dat telefoongebruik in de klas een afleiding kan zijn, kan het ook betrokkenheid en leren bevorderen. Scholen kunnen onderzoek naar de mogelijke positieve en negatieve gevolgen van telefoons in de klas gebruiken om hun telefoonbeleid te onderbouwen. We onderscheiden immers heel verschillende rollen en aspecten van telefoongebruik door jongeren en/of in het onderwijs.

Bijvoorbeeld de opvattingen van ouders beïnvloeden de mate waarin hun kinderen het beleid van de school volgen. De opvattingen van kinderen zelf bepalen in hoeverre ze dat beleid bewust steunen. De motivatie van leraren bepaalt de mate van handhaving. Onderzoek toont aan dat het afdwingen van het mobiele telefoonbeleid geen eenvoudig probleem is.

In mijn onderzoek ontdekte ik dat kinderen van 10/11 jaar oud in staat waren, in samenwerking met hun ouders, om ideeën te bedenken voor regels voor telefoongebruik en de handhaving ervan. Zo ontstond de suggestie om bij verbod van telefoons in de klas toch contact tussen ouders en kinderen te onderhouden voor belangrijke boodschappen via een klassentelefoon die bijvoorbeeld een oudere leerling zou kunnen hanteren.

Deze aanbeveling weerspiegelt de wens van ouders en scholieren om tijdens de schooldag met elkaar in contact te blijven, voor veiligheid, planning maar ook emotionele steun.

Ik geloof dat telefoons op scholen botweg verbieden wellicht een gemiste kans tot gevolg heeft om kinderen te informeren over verantwoord gebruik. Betrokkenheid van ouders en kinderen bij ontwikkeling van normen en waarden voor telefonie vergroot de kans op motivatie en handhaving.

*) Sarah Rose is Senior Lecturer in Psychology and Child Development, Staffordshire University, UK (en was ooit scholier in Zutphen)

(Photo by John Smith on Unsplash)

 Arnold Glass: Het gebruik van mobiele telefoons in colleges schaadt de prestaties

De inbreuk van apparaten met internet, zoals laptops, tablets en telefoons, heeft het moderne universiteitsonderricht volledig getransformeerd. Zo deden we onderzoek over een periode van 11 jaar waaruit bleek dat het percentage studenten dat het percentage leerlingen dat huiswerkvragen niet meer uit eigen thuisstudie kon beantwoorden steeg van 14 procent in 2008 tot 55 procent  in 2017. Met de komst van AI-hulpmiddelen zoals ChatGTP zal dit percentage naar vrewachting snel toenemen.

Studenten verdelen nu hun aandacht tussen het college en hun apparaten. Klassikale studies tonen genoegzaam aan dat gebruik van apparatuur voor niet-academisch doelen tijdens de les hun prestaties op examens schaadt.

Wanneer de aandacht wordt verdeeld tussen een elektronisch apparaat en het klassikale college, vermindert dit het begrip van het college niet - althans, niet wanneer gemeten door quizzen binnen de klas. In plaats daarvan vermindert verdeelde aandacht het langdurig onthouden van het klassikale college, wat de prestaties op examens schaadt.

Veel studenten zullen niet denken dat hun verdeelde aandacht van invloed is op het onthouden en van nieuwe informatie. Dat is wellicht juist voor dat het moment, maar een paar weken later of later, blijkt uit onderzoek, is die negatieve invloed er wel.

Wanneer enkele studenten op hun telefoon bezig zijn tijdens een college, heeft dit ook een negatieve invloed op de prestaties van alle studenten om hen heen. Onderzoek heeft aangetoond dat de prestaties van studenten op eindexamens slechter waren wanneer apparaten werden toegestaan tijdens lessen die examenmateriaal behandelden versus wanneer de apparaten ontbraken.

*) Arnold Lewis Glass is Professor of Psychology, Rutgers University, VS

Louis-Philippe Beland: Verbieden helpen slecht presterende studenten het meest

Talrijke studies geven aan dat slecht presterende studenten het meest profiteren van de implementatie van mobiele telefoonverboden op scholen. In een onderzoek uit 2015 onderzochten wij de invloed van het verbieden van telefoons op de prestaties van studenten op Britse middelbare scholen; door scholen met verboden te vergelijken met vergelijkbare scholen zonder het verbod.

Zo bleek dat het verbieden van telefoons de testscores bij 16-jarige studenten aanzienlijk verhoogt. Het effect is gelijk aan het toevoegen van vijf dagen aan het schooljaar of een extra uur per week. Slecht presterende studenten profiteerden meer, terwijl goed presterende studenten minder geschaad werden door de afleiding van hun telefoon.

Vergelijkbare studies in Spanje en Noorwegen met een vergelijkbare aanpak tonen overtuigend bewijs dat de voordelen van het verbieden van mobiele telefoons ondersteunt. In Spanje verbeterden de cijfers en namen de pestincidenten af. In Noorwegen verhoogde het verbod de gemiddelde cijfers van middelbare scholieren en hun kansen op overgang naar hoger vervolgonderwijs, terwijl pesten werd verminderd. Bewijs uit uit België suggereert dat het verbieden van telefoons gunstig kan zijn voor de prestaties van studenten.

Psychologisch onderzoek werpt licht op mogelijke mechanismen achter de impact van mobiele telefoons en technologie op de studieprestaties. Multitasking blijkt het leren en de uitvoering van taken te belemmeren. Het is aangetoond dat het maken van aantekeningen met de hand de geheugenfunctie verbetert in vergelijking met typen op een computer.

Kortom, het verbieden van telefoons op scholen kan positieve effecten opleveren, de academische prestaties verbeteren en de prestatiekloof tussen hoog- en laagpresterende studenten verkleinen. Het is echter van cruciaal belang om te erkennen dat telefoons en technologie ook waardevolle educatieve hulpmiddelen kunnen zijn wanneer ze op de juiste manier worden gebruikt.

*) Louis-Philippe Beland is Associate Professor of Economics, Carleton University, Canada