We vieren vandaag Pinksteren, het feest van de vurige tongen. Alle reden om te spreken, en (dus) te luisteren naar de nodige wijsheden. Zoals naar de claim van de Autoriteit Persoonsgegevens om haar budget te verviervoudigen.

Minister Dekker van rechtsbescherming vindt 25 miljoen voor 2021 genoeg, hetzelfde als voor 2020. De AP wijst op een rapport van KPMG waarin wordt gepleit voor een verhoging. Maar de AP schrijft niet op, dat KPMG ook vindt dat de AP onder Aleid Wolfsen beroerd wordt geleid.

Deze week bereikten m’n bubbel allerhande pleidooien voor verhoging van het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens. We leven in een tijd dat de journalistiek daaraan meedoet. Zonder goed te onderzoeken wat de AP doet versus wat ze zou moeten doen, en in hoeverre het optreden al dan niet effectief is.

De AP overschreeuwt zichzelf onder Wolfsen te makkelijk, zoals bijvoorbeeld in een kwestie met T-Mobile en het CBS die nu door het Agentschap Telecom wordt uitgezocht. Waarbij NRC stelt dat de ‘privacy van miljoenen Nederlanders is geschonden’. Zou het? (En dan hebben we het nog niet gehad over het gevalletje VoetvalTV).

Zo kreeg Wolfsen in de Volkskrant ruimte voor een pleidooi tegen het beschouwen van persoonsgegevens als betaling. Dat is echter al ruim 25 jaar staande praktijk. Mensen geven grif hun persoonsgegevens in ruil voor prachtige diensten als Google en Facebook. Fair deal vinden ze, want met die privacyschending valt het kennelijk wel mee. Ze schatten de waarde van deze diensten in marktonderzoek op honderden euro’s per jaar. Dat is behalve begrijpelijk en pragmatisch ook naïef. Neem alleen al deze uiteenzetting van New York Times over verwerking van persoonsgegevens door iPhone apps.

Te vergaand gejuridiseerd

In 2018 werd gejubeld met de komst van de AVG (GDPR) voor privacybescherming, maar die heeft vooral geleid tot totenhoge rekeningen van juristen voor bedrijven die ‘compliant’ moeten zijn en proberen de mazen in de wet te vinden. De vergaande juridisering van de privacybescherming bood geen soelaas en de tientallen toezichthouders in Europa werken ieder voor zich.

De AP zegt in haar pleidooi:

• 9.800 klachten van burgers liggen op de plank. Er is een wachttijd van 6 maanden voordat de AP klachten in behandeling kan nemen;
• Slechts 0,11% van de 25.600 (2020) klachten/gemelde overtredingen leidt tot een sanctie;
• Datalekmeldingen (2020: 24.000) krijgen te weinig opvolging en maar 0,15% leidt tot onderzoek.

Stel, de AP wordt vier keer zo groot, dan zou in het gunstigste geval de uitkomst zijn:

• 0,44% van de klachten/gemelde overtredingen leidt tot een sanctie;
• Bij datalekmeldingen leidt 0,6 procent tot onderzoek.

Need I say more? De jongens en meisjes van de AP werken nauwgezet en met grote inzet, voor zover ze niet voor de voeten worden gelopen door Wolfsen. Maar de datamarkt kent een fundamenteel probleem dat je niet oplost met een veel grotere AP die eenzijdig ziet op schendingen van de AVG.

Algoritmes onderzoeken

Een fundamenteel debat over digitale samenlevingen en eventuele aansturing en toezicht zouy geen kwaad kunnen. De Tweede Kamer heeft eindelijk een commissie Digitale Zaken, die echter niet gehinderd wordt door veel kennis. Bij een eerdere hoorzitting over toezicht op algoritmes – waarvoor Wolfsen ruimte kreeg in NRC voor een lobby – wierpen veel partijen zich op als expert, maar geen van alle overzien ze het digitale terrein. De meeste mensen die over algoritmes praten weten trouwens niet wat het is en hoe ze werken, maar wel dat ze vreselijk eng zijn en tot discriminatie leiden. Geholpen door eenzijdige journalistiek, en politici die geen diepe interesse koesteren.

Ook betere bundeling van technologische, economische en juridische kennis over digitale zaken zou zeer helpen. Ook bij consumenten, die varen op gemakzucht. Ook daar mag een einde aan komen. Wellicht met een bot verbod op verzameling van persoonsgegevens voor marketingdoeleinden, en dan laten betalen voor digitale spullen. Dat vereenvoudigt het toezicht ook.

Er is behoefte aan een Digitale Autoriteit van experts, op Europees niveau met nationale vestigingen. Met kennis op topniveau voor uitvoering van de wetten waarvoor aardige voorstellen in Brussel liggen. Omdat er met goede toepassing van data en beslisregels enorm veel te winnen is voor een vrije markt met alleen al medische toepassingen; en met krachtig en ook deskundig toezicht dat uitwassen beperkt.

Maar je raadt al wat de uitkomst is van de kabinetsonderhandelingen: dat enkele partijen denken te zullen scoren met het hoog inzetten op een veel grotere AP. En voor de partijen die daaraan toegeven, valt het verlies binnen de perken. Dus: ‘Laten we dat maar doen.’ Daarmee is echter het dataprobleem niet opgelost. Hier dreigt een gevalletje paard achter de wagen spannen…