Club van tv-maker Leo Houkamp moet terugbetalen vanwege bedrog

*) Dit artikel verscheen begin 2017 grotendeels eerst bij Elsevier.

Op 2 februari 2017 zou in een feestelijke uitzending op RTL7 worden bepaald wie de Business Succes Award wint en 100.000 euro opstrijkt. Nu gaat het hele tv-feest niet door op RTL7, nadat tv-programma Rambam donderdagavond aantoonde  met een fictief bedrijf, ‘Top Recruitment’, een nominatie te hebben verworven. Het juryrapport was een fabel.

Malversaties

Eigen onderzoek afgelopen weken toonde al aan dat het concept rammelde. Deelnemers verkeerden ten onrechte in de veronderstelling dat oud-premier Jan Peter Balkenende de prijs zou uitreiken. Ook enkele juryleden hadden zich al teruggetrokken na geluiden over malversaties.

Bedrijven voelden zich bekocht met duur betaalde zendtijd op incourante tijdstippen op RTL en SBS. De organisatie was niet of nauwelijks benaderbaar en de ondernemer in kwestie blijkt een verleden te hebben dat vragen oproept.

Advocaat Hendrik Jan Bos van Bos & Partners in Amsterdam gaat betalingen voor deelnemende ondernemers terugvorderen. Tot hem wendden zich tien ondernemers die zich bekocht voelen, naar verwachting volgen er meer. In totaal is door bedrijven over 2016 ruim 6 miljoen euro betaald. (Inmiddels vond deze rechtszaak plaats, zie toevoeging onder.

De man achter de prijzen: Leo Houkamp

Bedenker van de omstreden awards is de Rotterdamse hotel- en mediaondernemer Leo Houkamp. Hij heeft een kleurrijk verleden, en niet enkel positief. Houkamp werd vooral bekend met de commerciële regionale tv-zender RNN7, vanaf 2003, die een plek op de kabel en satelliet verwierf met verkochte zendtijd en programma’s met ex-Feijenoordcoryfee John de Wolf en cosmetisch chirurg Robert Schoemacher.

De Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) deed in mei 2007 een inval. Houkamp werd in 2007 veroordeeld tot 240 uur werkstraf plus een voorwaardelijke gevangenisstraf van een half jaar wegens belastingontduiking. RNN7 kreeg een boete van 20.000 euro.

Begin jaren tachtig waren er volgens Het Vrije Volk grote problemen bij Houkamps krant ‘Beeld op zondag’ over niet betaalde rekeningen. ‘List en bedrog begeleiden de verschijning van het eerste Rotterdamse zondagsblad,’ aldus de krant. In 1982 deed hij met ‘Lijst Houkamp’ mee aan de lokale verkiezingen in Rotterdam, met een programma gericht op het stopzetten van subsidies voor actiegroepen, het terugdringen van het aantal gastarbeiders en een ‘vrije’ kabel-tv. De partij haalde 216 stemmen. Hij was zelf ook actief met de piratenzender Lover TV. Houkamp wilde zelf niet reageren op de commotie rond de award.

Dwaalspoor

Het Nationaal Business Succes Award Instituut (NBSA-Instituut) meent dat Rambam met een ‘uitstekend dwaalspoor en acteertalent’ de organisatie op het verkeerde been heeft gezet. Het zegt nog steeds achter haar procedure te staan om de beste bedrijven te selecteren.

De genomineerden in ruim 500 ‘branches’ meenden tot winnaar van hun branche te zijn uitgeroepen na een strenge jurering. Het Instituut zegt over de werkwijze dat in een ‘kristalheldere procedure’ per branche 10 bedrijven worden geselecteerd en volgens een puntenstelsel worden beoordeeld.

‘De eerste keer dat je wordt gebeld klinkt het goed: je bent uitverkoren om mee te doen, je kunt op televisie komen en 100.000 euro verdienen. Als je hoort dat je wint, verneem je pas de kosten en moet je snel reageren, anders gaat de concurrent er met de eer vandoor’, zegt Ineke Terlouw, de eigenaar van de Horseshop International in Capelle aan den IJssel.

Ze is de ‘winnaar’ in de ‘Ruitersportwinkelbranche’. Die branche is niet als zodanig bekend bij de Kamer van Koophandel. Zo is er ook een ‘Paarden-trainings-apparatuurbranche’. Zo komt het Instituut tot zo’n 500 branches.

Balkenende

Genomineerden moeten allen 12.750 euro (exclusief btw) betalen. Voor dat geld kopen genomineerden het Succes Exposure-pakket, waartoe advertenties in dag- en weekbladen behoren en een Adwords campagne met een beloofd bereik van 400.000 personen.

Ook wordt er een videofilmpje gemaakt door TV Media Partners, eveneens eigendom van de award-exploitant Houkamp. Dat wordt vertoond in De Succesfactor van RTL7 en/of ‘Iedereen Succesvol’ van SBS6. De zendtijd is gekocht, maar op incourante uren, tegen een lage prijs.

Naast de hoofdprijs zijn nog 19 subcategorieën ingesteld, gebaseerd op thema’s als innovatie, beste werkgever, snelste groeier en dergelijke. De uitreiking van deze prijzen is ook beoogd voor de show op 2 februari.

Vorig jaar deed Jan Peter Balkenende de uitreiking. Zijn foto is te zien in advertenties. Deelnemers zijn in de veronderstelling dat zijn naam wederom aan de uitreiking verbonden is. De ex-premier weet echter van niets.

Onzin

De juryvoorzitter van de afgelopen twee jaar, ex-staatssecretaris (LPF) en nu RAI-voorzitter Steven van Eijck, zegt er in november al mee gestopt te zijn, maar wordt in advertenties, en tot voor kort op de website, nog steeds genoemd.

Dat geld ook voor ex-staatssecretaris Agnes van Ardenne (CDA), die terugtrad. Van Eijck: ‘Ik had het er te druk voor, maar kreeg te veel signalen dat er in het voortraject dingen gebeurd waaraan ik mijn naam niet meer wilde verbinden.’

Jurylid Sylvester Eijffinger, hoogleraar aan de Universiteit Tilburg, wil de feiten in eerste instantie niet geloven: ‘Wat is dit voor onzin, waarop is dit gebaseerd! Het proces verloopt op buitengewoon ordentelijke wijze. Bij het voorproces van nominaties ben ik niet betrokken’.

Hij beschuldigt de boodschappers van de feiten gebrekkige integriteit en scoringsdrift, maar belt terug met excuses: ‘Ik heb de feiten gecheckt en heb me onmiddellijk teruggetrokken als jurylid. Wij hadden geen inzicht in de achtergronden.’

Ingetuind

Publiek kan via sms stemmen tussen 10 en 16 januari, waarna een voorselectie volgt. Willen alle genodigde genomineerden gedurende de show niet gewoon op de tribune plaatsnemen, dan kunnen ze twee plaatsen aan tafels met animatie kopen, in prijs variërend van 900 tot ruim 6.000 euro.

‘Daar ben ik maar niet meer ingetuind’, zegt genoemde Ineke Terlouw van de paardenwinkel in Capelle aan den IJssel. Haar filmpje met interview staat online en kwam op tv. ‘Het extra effect ervan is moeilijk meetbaar. Die Business Succes Award is wel heel, heel commercieel opgezet.’

Dat vindt achteraf ook de Hollandse Kaas Combinatie, leverancier van kaasproducenten te Zoetermeer met 16 werknemers. Die sleepte de nominatie in de ‘Exclusieve kaasbranche’ in de wacht. Directielid Roy de Groot: ‘Dat wij wonnen, vonden we wel een eer.’

De eer moest het kaasbedrijf betalen met ruim 12.000 euro, aldus De Groot, die hoopte op veel goede publiciteit en extra omzet. RTL7 zond zijn filmpje op Eerste Kerstdag uit. De respons? ‘U bent de eerste die erover belt. Ik dacht, eindelijk een nieuwe klant door die award.’

Tieleman Keukens in Middelharnis maakt trots gewag van de nominatie in de Keukenbranche. Eigenaar Jan Tieleman is bij nader inzien niet gelukkig: ‘Als je op al die advertentiepagina’s kijkt wat een massa bedrijven er is genomineerd, dan is het een gevalletje ‘massa is kassa’.’

Toevoeging rechtszaak: terugbetaling

Producent TV Media Partners en de gelieerde Nationale Business Succes Awards moeten aan 182 deelnemers de inleg terugbetalen van ruim 15.400 euro.

Dat heeft de rechtbank Rotterdam gevonnist in een zaak aangespannen door een aantal deelnemers aan de Nationale Business Succes Awards (NBSA) in 2013, 2014, 2015 en 2016. TV Media Partners was de contractpartij in 2013 en 2014, en is volgens de rechter medeaansprakelijk voor de Succes Awards die de Stichting NBSA overnam in 2015 en 2016. Het bedrijf is van Leo Houkamp, de tv-producent aan wiens handel en wandel Broadcast Magazine eerder uitgebreid aandacht besteedde. NBSA was eraan verbonden, aldus de rechter:

‘Gezien de jarenlange, intensieve samenwerking en het feit dat de handelwijze rondom de verkiezing niet is gewijzigd nadat NBSA TVMP heeft opgevolgd als contractspartij van de deelnemers, staat vast dat TVMP op de hoogte was van de werkwijze omtrent de organisatie van de verkiezing en hieraan actief heeft meegewerkt en uitvoering heeft gegeven. Daarom heeft TVMP onrechtmatig gehandeld jegens de deelnemers in 2015 en 2016.’

De stichting benaderde actief bedrijven om aan de verkiezingen mee te doen. Als zij in hun branche de hoofdprijs zouden winnen, moesten ze een inleg van ongeveer 15.000 euro betalen. In ruil daarvoor zouden zij media-aandacht ter waarde van zo’n 80.000 euro krijgen.

Lang niet alle bedrijven deden mee aan de claimactie, want alleen al in de laatste versie waren er zo’n 600 winnaars in de categorieën. Gedurende de rechtszaak kwamen hilarische voorbeelden naar boven van verzonnen branches de Autowaxbranche, Leidingsystemenbranche en Snelloopdeurenbranche.

Ook het (niet bestaande) bedrijf waarmee de programmamakers van Rambam de Succes Awards ontmaskerde als bedrieglijk, Topp Recruitment, is in een andere branche ingedeeld dan waarvoor zij zich had aangemeld: niet in Werving en Selectie omdat in die branche al een betaalde winnaar was gekozen, maar in de Job Recruitment. Volgens de rechter konden NBSA en TV Media Partenrs niet duidelijk maken wat het verschil was tussen beide branches, dus was er sprake van beïnvloeding en geen open wedstrijd.

In het aanmeldformulier suggereerden de termen ‘hoofdprijs’, ‘branchewinnaar’, ‘Award-finalisten’ en ‘categoriewinnaars’ dat de deelnemers een competitie mogen verwachten tussen meerdere partijen. Echter, in 10 tot 20 procent van de 600 branches in 2016 deed er maar één deelnemer mee. In totaal deden 1000 tot 1500 deelnemers mee in de 600 branches, dus veel minder dan de gesuggereerde tien deelnemers per branche.

De vordering tot schadevergoeding van de eisers streept de rechter weg tegen de vordering van NBSA en TV Media Partners dat bedrijven wel moeten betalen voor de media-aandacht.

Vaststaat dat 9 van de 191 eisende partijen niet hebben meegedaan aan de Succes Awards maar aan een andere verkiezing die door NBSA werd georganiseerd namelijk De Best Presterende Werkgever. Hun eis is niet toegewezen, die van de resterende bedrijven wel.