Columnist Bert Wagendorp roept in de Volkskrant de Tweede Kamer op nog eens superscherp naar de 'sleepwet' te kijken. Onzinnig, vind ik; politici hebben meermaals laten blijken geen snars verstand te (willen) hebben van inlichtingenwerk.

Ook burgers weigeren zich echt in deze complexe materie te verdiepen. Dus is het aan de inlichtingendiensten zelf onze vragen als 'heeft de AIVD wel een sleepnet nodig?' en 'hoe werkt het nou precies?' uitgebreid te beantwoorden. De AIVD lijkt daarmee al een eind op de goede weg.

Het blijft een knap staaltje werk dat mede dankzij de AIVD die moet werken onder een verlepte wet uit 2002 en prejihadistische inlichtingenmethoden, we hier vooralsnog verstoken blijven van aanslagen.

De bevoegdheid van de Nederlandse inlichtingendiensten in de nieuwe wet Wiv 2017 voor ‘onderzoeksopdrachtgerichte interceptie’ (OOG) te verrichten is een belangrijke voorwaarde om in de internationale inlichtingenwereld mee te spelen in de strijd tegen jihadistisch terrorisme.

Daarnaast werken het Cyber Commando van Defensie en de Joint Sigint Cyber Unit (JSCU) van de MIVD en AIVD in een geheimzinnige, digitaal geavanceerde oorlog tegen kwaadwillende cyberspionage uit landen als Rusland, Iran, Noord-Korea en China.

Geen lachertje worden

Eind vorige eeuw waren onze veiligheidsdiensten de risee van Europa toen bleek dat Nederland als enige land niet over een buitenlandse inlichtingendienst beschikte. De Inlichtingendienst Buitenland (IDB) was in 1994 opgeheven.

Zo'n lachertje mag Nederland niet nog eens worden, juist niet nu de AIVD een voortrekkersrol vervult binnen de Europese Counter Terrorism Group (CTG). Dat schept verplichtingen, zoals de invoering van een moderne inlichtingenwet, waarin internationale uitwisseling van gegevens goed geregeld is.

Voorstanders van de nieuwe wet vinden dat de AIVD gelijke tred moet houden met de digitale ontwikkelingen in de wereld. Dat is ook het minste dat de hele overheid moet doen, of het nu de AIVD, de Belastingdienst, het leger, of de politie is.

Levens op het spel

Vooral de MIVD moet door onderzoeksopdrachtgerichte interceptie beter op de hoogte raken van bewegingen, verplaatsingen, doelen en snode plannen van terroristische groeperingen in de uitzendgebieden van Defensie. Die informatie kan wereldwijd levens van (Nederlandse) militairen redden.

De AIVD heeft tot nu toe jihadistische aanslagen in Nederland helpen voorkomen en zelfs kunnen verstoren. Om aansluiting te houden bij digitale ontwikkelingen is de 'sleepwet' voor de binnenlandse veiligheid noodzakelijk, voor de MIVD in het buitenland zelfs cruciaal en een morele verplichting om collega-diensten bij te staan in de strijd tegen aanvallen door buitenlandse cyberspionagediensten.

De Tweede Kamer weet dat en hoeft niet nog eens superscherp naar de 'sleepwet' te kijken. De AIVD gaat meer duidelijkheid geven over processen of procedures om weerstand en argwaan tegen de inlichtingendiensten een beetje weg te nemen. De dienst is daadwerkelijk een nieuwe weg ingeslagen en streeft met voorzichtige openheid naar meer acceptatie van de nieuwe wet .

Bijscholing Amnesty nodig

Tegenstanders van de nieuwe wet hebben - ten onterechte - angst over 'misbruik' van verzamelde data. De opslagtermijn van drie jaar voor relevante data is van belang omdat ook tegenstanders van inlichtingendiensten een langer geheugen hebben dan drie jaar. En soms zelfs langer dan drie jaar de tijd nemen om een goed netwerk op te bouwen om daarna een terroristische aanslag te plegen.

Angst voor 'misbruik' van persoonsgegevens door de inlichtingendiensten is onnodig. Die worden nu ook nooit openbaar gemaakt en zorgvuldig gedurende tientallen jaren in kluizen offline bewaard.

Idem dito voor de angst voor het hacken van data. De interne datasystemen zijn niet aangesloten op de systemen van het internet. Terwijl internet toch een voorwaarde is om te hacken!

Een steeds terugkerende denkfout is de veronderstelling dat de Nederlandse diensten straks allerlei nieuwe naspeuringen mogen doen, bijvoorbeeld naar reisgedragingen en betalingen. Echter, al die bevoegdheden zijn al lang in eerdere wetten vastgelegd, en er komt nu zelfs betere wettelijke controle bij. Mogelijk is het straks technisch eenvoudiger en minder tijdrovend, maar niet nieuw maar met beter toezicht.

Ook Amnesty is bang dat inlichtingendiensten stelselmatig en op grote schaal gegevens gaan onderscheppen van mensen die géén bedreiging vormen voor de nationale veiligheid.

Het vastleggen van grote hoeveelheden gegevens van burgers die geen bedreiging vormen voor de nationale veiligheid, is niet alleen niet toegestaan, ook de mankracht, de financiën, de mogelijkheden en de tijd ontbreken.

Het vooringenomen wantrouwen van Amnesty dat de diensten bevoegdheden onrechtmatig zouden gebruiken, is in deze huidige Nederlandse rechtstaat bangmakerij.

Het is jammer dat een geheime dienst geen inkijkstage kan verzorgen voor leden van Amnesty. Ze zouden dan aan den lijve kunnen ervaren dat de angst voorbarig is.

*) Photo by Allef Vinicius on Unsplash