Vrijheid tussen Parijs En Californië

Het verspreiden van dergelijk gedachtegoed en het verhandelen van Nazi-souvenirs is in strijd met de Franse strafwet. Het Tribunal de Grande Instance de Paris gaf de LICRA gelijk en beval Yahoo! om:

• 1. Te voorkomen dat Fransen toegang zouden hebben tot nazi-materiaal op de Yahoo! veilingsite.
• 2. De toegang van Fransen tot (teksten als) Mein Kampf te verhinderen.
• 3. Een waarschuwing te plaatsen op www.yahoo.fr dat Franse gebruikers via yahoo.com bij sites te recht kunnen komen in strijd met de Franse wet, en daarmee het risico zouden lopen van strafvervolging.
• 4. Alle links te verwijderen naar websites van revisionisten.

De Franse rechter beveelt Yahoo! alle 'noodzakelijke maatregelen' te nemen om 'iedere toegang' tot elke site die kan worden opgevat als een excuus voor nazisme of een ontkenning van nazi misdaden te verhinderen. Yahoo! voerde nog aan dat dit technisch niet uitvoerbaar zou zijn en dat de vrijheid van meningsuiting hiermee te veel beperkt zou worden, maar de Parijse rechtbank liet zich niet vermurwen.

Deze maand kwam de Yahoo!-zaak voor een Californische rechtbank. De District Court for the Northern District of California legt uit waar de zaak nu wel en niet over gaat. Het gaat hier niet over de vraag of nazisme en holocaust verwerpelijk zijn. Het gaat evenmin over de vraag of Frankrijk het recht heeft om wetten te maken over holocaust-ontkenning en de handel in nazi-spulletjes.

Het gaat de Amerikaanse rechter uitsluitend om de vraag of de Amerikaanse Grondwet het toelaat dat de uitingsvrijheid van Amerikanen kan worden beperkt op grond van wetten van een ander land, omdat inwoners van dat andere land via Internet toegang kunnen krijgen tot Amerikaanse uitingen.

De implicaties van die vraag zijn enorm. "The modern world is home to widely varied cultures with radically divergent value systems". Legale uitingen in de VS zouden in landen als China of Saoedi-Arabië vaak niet toegestaan zijn. Handhaving van zo'n Chinees verbod in de VS moet worden beoordeeld op grond van de Amerikaanse Grondwet.

En daarin is het beginsel van vrijheid van meningsuiting, vervat in het First Amendment, dominant. "It is preferable to permit the non-violent expression of offensive viewpoints rather than to impose viewpoint-based governmental regulation upon speech."

De Franse uitspraak is evident in strijd met het First Amendment. De rechter in Californië besluit dan ook zonder veel omhaal dat het Franse vonnis te weinig precies is, veel te ver gaat en door het dreigen met hoge boetes de uitingsvrijheid van Yahoo! ernstig beperkt. Het Franse vonnis kan daarom in de Verenigde Staten niet worden gehandhaafd.

De Yahoo! zaak vormt een voorbeeld van de culturele verschillen in bescherming van grondrechten. Het recht gevrijwaard te blijven van racisme en antisemitisme botst met de vrijheid van meningsuiting. Waar de Franse overheid ervoor kiest oorlogsslachtoffers en minderheden te beschermen tegen racisme en antisemitisme, kiezen de VS voor een voorkeurspositie van de vrijheid van meningsuiting.

Dergelijke conflicten kunnen uitsluitend worden opgelost door internationale afspraken. Het is te hopen dat deze zaak te zijner tijd ook bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg terecht komt. Hier ligt een kans voor dat Hof uitspraak te doen over de reikwijdte van de vrijheid van meningsuiting en de toelaatbaarheid van vergaande nationale beperkingen in het Internettijdperk.