(Beeld: Neefjes, Sijthoff, Wisbrun)

Spuit elf moet zo nodig over de kwestie-Wijers schrijven, maar ik ben nogal traag van begrip. Bovendien struikelen journalisten over elkaar heen met korte-termijn meningen, wel leuk hoor. Vandaar wat achtergrond.

Ineens herinnerde ik me een kort gesprek met Hans Wijers toen hij minister van Economische Zaken was rond 1995. Op mijn opmerking dat transparantie ver te zoeken was in het Paarse kabinet, ondanks deelname van D66 die zulks beloofde, leerde hij me: Als je tot elkaar wilt komen en resultaat wilt boeken, dan is transparantie je vijand.

Dertig jaar later is Hans Wijers uitgegleden over vergaande transparantie die haaks staat op zijn opvatting over vertrouwelijkheid. Eentje bananenschil van NRC - die ik graag NRC66 noem vanwege sympathieën bij opiniemakers aldaar - en van Willem Fredrik Sijthoff (1965), lid van D66. Van je vrienden moet je het hebben.

Wel VVD, geen pro-Gaza

Dit gaat over Stem voor Stabiliteit, een politieke beweging op initiatief van Willem Sijthoff die  vakpublicaties uitgeeft met Sijthoff Media Groep BV, eigendom van persoonlijke BV’s Septem Montes en Nox Holding. Hij is betrokken bij Oekraïne-hulp en kunststichtingen en D66-donateur.

Op 4 juli 2025 wordt bij een “Haring Party” in Capital C van Sijthoff in Amsterdam, (opbrengst: €14.000 voor Amsterdam Art) de oprichting bekend van de politieke beweging Stem voor Stabiliteit (SvS). Behalve Sijthoff zijn de oprichters Simon Neefjes, David Snellenberg en Ralph Wisbrun, die welgesteld werden met succesvolle creatieve bedrijven met het bedrijfsleven als klant.

Ze opperden in NRC een kabinet “zonder PVV of GroenLinks-PvdA…Als VVD, CDA en D66 gezamenlijk een meerderheid in de Tweede Kamer halen, hopen ze, is de formatie van een centrumrechts kabinet onvermijdelijk.”

Zowel journalist David de Jong als columnist Özcan Akyol in AD breken er de staf over. De laatste: “Het idee dat het volk gedwee voor een centrumrechts kabinet zal kiezen, op basis van ‘reclamecampagnes, advertenties, mediaoptredens en een website’ is ronduit lachwekkend en zal bovendien contraproductief werken.”

Bij Adformatie, uitgave van Sijthoff zelf, bekritiseert Inge Ligthart (ex-directeur van reclamebureaus zoals Dawn met David Snellenberg!) “het initiatief van de 'Elon Muskjes'…[en]… een clubje alfamannen uit …egogedreven manosphere van de marketing…Of, zoals Simon Neefjes het gesuikerd benoemt: ‘de politiek een handje helpen’.”

Sijthoff Media registreert StemvoorStabiliteit.nl en StemvoorStabiliteit.com. De enige uiting is nog een flauw AI-filmpje over Wilders van een minuutje. De uitgave Adformatie van Sijthoff besteedt er plichtmatig aandacht aan: “Kunstenaar en galeriehouder Constant Brinkman produceerde de AI-video.” De flauwiteit wordt “ludiek” genoemd en een bijdrage aan hun politieke doelstelling.

Het Manifest van Stem voor Stabiliteit staat niet meer online, maar wel bij AI-bots. Daarin stond de wens voor een centrumrechts kabinet van VVD, CDA en D66. Simon Neefjes, nu investeerder en commissaris, noemt GroenLinks-PvdA “niet per se radicaal-links, maar als we de bevolking meer naar centrum tot centrumrechts kunnen sturen, kan er weer stabiel geregeerd worden.”

SvS vindt kritiek op Israël te ver gaan. Neefjes: “De motie-Piri [over het intrekken van steun voor de Iron Dome-luchtverdediging van Israël] wordt niet gewaardeerd door mensen in het midden. Daarom heeft de politiek een beetje guidance nodig.”

Domweg mislukt

De vier toffe jongens, qua gevoel D66 zoals vele reclamemensen al sinds de oprichting van deze partij, maar vanwege hun banksaldi naar de VVD neigend, trekken hun keutel daarop schielijks in. Er is van Stem voor Stabiliteit nauwelijks nog wat vernomen aangaande campagne, donaties of deelname aan het debat. Niets! Invloed: 0, behalve de schade achteraf.

Deze achtergrond is relevant voor de affaire-Wijers, maar ontbreekt in de analyses. Een mislukkend initiatief maakt brokken in onderlinge verhoudingen en heeft een beroerde invloed op communicatie.  

Van begin af aan was het evident de bedoeling van SvS om VVD en D66 te koppelen, want CDA-deelname is geen punt. Echter, juist in de zomermaanden als dit initiatief moet gaan vliegen, gaat de VVD onderuit met Yesilgöz. Na motie-Piri komt affaire Douwe-Bob.

De uitstoot van Wijers dat hij GroenLinks-PvdA met “die feeks” wil koppelen, rijdt de opzet van “Muskjes’ in de wielen. De reacties binnen de groep en onder de kring van (VVD-)sympathisanten zijn verontrustend. Bij frustratie groeit bijvoorbeeld het rond- en doorsturen van berichten die niet voor de openbaarheid bedoeld zijn.

Zo’n bericht is de app met “feeks” die Wijers naar Sijthoff stuurt, die het bericht deelt met de drie kompanen van SvS. Daar geroddel en gekonkel ook onder oudere witte mannen een geliefde bezigheid is, wordt de app van Wijers verder gedeeld.

Dit wordt een dan nog onvermoede tijdbom. Je hoeft enkel nog een medium te vinden om te lekken mocht het ergens van pas komen. En de uiting van Wijers krijgt VVD-prominenten binnen of rond Stem voor Stabiliteit te pakken. Het staat buiten kijf dat De Telegraaf (VVD en JA21) dit wil publiceren, maar strategisch kun je het beter droppen bij D66-krant NRC.

Kom maar even op het podium

De uitslagenavond bij Sijthoff Media in Capital C op 29 oktober 2025 is een herhaling van zo’n bijeenkomst van twee jaar geleden. Er zijn naar schatting zo’n 250 aanwezigen. Journalist Martijn de Greve, werkzaam voor WNL, is gevraagd om debatten te leiden vóór en na de exitpoll. Als dat achter de rug is en iedereen al staat te borrelen, stemt Hans Wijers toe voor een extra vraaggesprek op het podium.

In de losse sfeer wordt ook Eric Smit gevraagd. De onderzoeksjournalist is bij de bijeenkomst als belangstellende, onbetaald. Hij heeft met Follow the Money niet gepubliceerd over de geldmacht die met Stem voor Stabiliteit poogde om de VVD en D66 te koppelen.

De Greve leidt het gesprek waarin Smit met gestrekt been de VVD van Dilan Yesilgöz de maat neemt. De aanwezigen die ik sprak herinneren zich zijn term “charlatan” heel goed, “leugenaar” niet. Zij zeggen dat evenmin uit de mond van Wijers te hebben vernomen,

Van ‘leugenaar’ naar ‘feeks’  

Hugo Logtenberg en collega Marko de Haan van NRC zijn niet aanwezig in Capital C. Ze schrijven op donderdag 13 november 2025 dat de inmiddels tot informateur benoemde Hans Wijers bij deze verkiezingsavond een persoonlijke voorkeur heeft uitgesproken voor een “middenkabinet”, in plaats van een coalitie met JA21.

“Verder noemde Wijers VVD-leider Dilan Yesilgöz bij deze gelegenheid een leugenaar. Ook zei hij dat hij baalt dat de kiezer de VVD niet harder heeft afgestraft voor deze kabinetsperiode.” Zulks bericht ook Inge Lengton in De Telegraaf met één geciteerde bron, Frank Leijdesdorff (ex- partner van Loyens & Loeff): “Hij ging helemaal los op de VVD. Hij zei dat Dilan Yesilgöz een leugenaar was en dat het een domper was dat de VVD niet een pak slaag had gehad.”

Daarop ontkent Wijers in een persconferentie niet dat hij twee weken eerder “leugenaar” heeft gebezigd voor Yesilgöz, maar weet het niet precies meer: “…ongepast taalgebruik…..soms zeg je dingen in een bepaalde context die je beter niet had kunnen zeggen…Ik heb me daar niet goed uitgedrukt… Mijn eerdere uitspraken neem ik dan ook terug en daarover heb ik persoonlijk contact met haar gezocht.”

Bezoekers aan de avond verbazen zich over die ruimhartige bekentenis en excuses. Ze vinden dat Wijers zich die avond – anders dan Eric Smit – allerminst extreem uitdrukte over Yesilgöz. Het woord “leugenaar” hebben ze niet uit zijn mond gehoord. Sijthoff herinnert zich evenmin nare uitingen door Wijers.

Een dag later, in een artikel van 14 november 2025, publiceert Logtenberg aanvullend de tekst van een privé-app van Wijers: “We moeten juist de deur openzetten naar Timmermans, dan doe ik mee. We moeten hem naar het centrum trekken en ook die feeks van de VVD.”

Daarop treedt Wijers af als informateur. En Logtenberg zit ’s avonds aan tafel bij Sven Kockelmann van WNL om zijn scalp te vieren. Kockelmann was collega van Logtenberg als presentator bij Op1, geen feit dat aanleiding geeft tot kritische vragen.

Bronnen ‘feeks’

Sijthoff stamelt tegen NRC over uitspraken van Wijers: “Ik vind het niet relevant, wat hij allemaal vindt.” Sijthoff wast zijn handen op LinkedIn: “Dat is zonder mijn medeweten gelekt. Dit alles heeft meerdere betrokkenen ernstige schade berokkend, en dat spijt mij zeer. Ik neem nadrukkelijk afstand van elk lek. Ik sta voor fatsoenlijke en respectvolle politiek.”

Neefjes schrijft op Linkedin: “Die app komt niet bij Willem Sijthoff, en ook niet bij mij vandaan.”

Over Snellenberg schrijft Logtenberg in NRC: “Over de uitspraken van Wijers in de app wil hij niets zeggen. „Die ga ik even terugzoeken.” Daarna is hij niet meer bereikbaar.”

Bronnen ‘leugenaar’

Journalist Erik Smit van Follow The Money, schrijft op LinkedIn dat niet Wijers, maar hij Yesilgöz een “leugenaar” noemde. “Ik weet vrijwel zeker dat Wijers dat niet over Yesilgöz heeft gezegd. Ik kan dat weten, want ik zat naast hem op het podium.” En breekt in op Mediaforum van NPORadio1 met dit verhaal.

Over de bronnen van ‘leugenaar’ schrijft Logtenberg: “NRC sprak met veertien aanwezigen van wie meerdere mensen, los van elkaar, de uitspraken bevestigen. Daarnaast beschikt NRC over een filmopname van één van de uitspraken van Wijers.” Jacques Monasch (oud-PvdA-Kamerlid), Maarten Feilzer en Frank Leijdesdorff  worden met name vermeld. De laatste weet (als enige) “heel zeker” dat Wijers Yesilgöz “leugenaar” noemde, dus is de enige bron op naam, net als bij De Telegraaf.

Elianne van Turennout schrijft op Joop dat Maarten Feilzer, bron van Logtenberg, doneert aan de VVD als baas van vastgoedbedrijf Zadelhoff. Bron Frank Leijdersdorff is voorzitter van de Levi Lassen Stichting die Israël steunt. Bron Jacques Monasch liet zich kritisch uit over Piri.  De motie-Piri noemde Neefjes van Stem voor Stabiliteit als reden om GroenLinks(-PvdA) niet als middenpartij te zien. Dit zijn feiten over 'Gaza' als splijtzwam.

Eric Smit

Smit met kritiek op de NRC-collega’s: “De journalisten zeggen over een filmpje te beschikken waarop een van Wijers' uitspraken staat, maar citeren hem niet. Dat is omdat het filmpje de uitspraak over de leugenachtige Yesilgöz niet bevat, daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken.”

Na het ‘feeks’-bericht schreef Smit: “En toen kwam er nog een ouder privé-app-bericht overheen. Erop en erover, Wijers is weg en de rest is ruis. Tsja, ik denk niet dat dit een mooie dag is voor de journalistiek.”

“De rest is ruis”? Niet dus. Daar krijgt Smit spijt van als hij NRC-hoofdredacteur Patricia Veldhuis in haar nieuwsbrief leest: “Dat Smit zich die avond anders herinnert, doet niets af aan de veertien bronnen die iets anders zeggen.” (Logtenberg zei nog dat “veertien aanwezigen van wie meerdere mensen, los van elkaar, de uitspraken bevestigen”. Dat kunnen er ook twee zijn geweest.)

Smit publiceert daarop op LinkedIn twijfel aan de juiste benadering en weergave van bronnen door NRC: “Ik mis deze zelfreflectie in het commentaar van de hoofdredactie. Ze doet het tegendeel en graaft zich in met een verwijzing naar 14 bronnen en ondergetekende is slechts iemand met een alternatieve herinnering.”

Over “leugenaar”, gebezigd door Wijers: “Met mij zijn er ook de nodige andere aanwezigen die zich dat niet kunnen herinneren, waaronder de andere man op het podium: journalist Martijn de Greve en Beau van Erven Dorens.”

Ze bevestigen evenmin dat Smit “Leugenaar” heeft gezegd. Vandaag uit Eric Smit op LinkedIn spijt over de harde aanpak van NRC en dringt er sportief op aan om abonnee te blijven/worden van de krant.

Excuses vanuit Stem voor Stabiliteit zijn er nog altijd niet. Ze kijken in stilte toe hoe journalisten hun barre werk doen en elkaar de maat nemen.

Andere geluiden

(Waarvan een deel in een NRC-artikel van 17 november 2025, verzameld op LinkedIn

De Speld: “D66 heeft journalist Eric Smit aangesteld als informateur. De vorige informateur, Hans Wijers, stapte vrijdag op vanwege uitspraken in een app-gesprek. “Eric Smit is een man met een duidelijke visie”, schrijft D66 in een persbericht. “Daar heeft dit land nu behoefte aan.”

Wouter van Noort op LinkedIn: “Heeft NRC er goed aan gedaan om het nieuws over uitspraken en appjes van Hans Wijers te publiceren? Deze week werd NRC en onze verslaggeving zélf onderdeel van felle discussie, ook intern. Ik ben benieuwd naar jullie ideeën hierover. Wat vinden jullie van deze kwestie? Heeft NRC terecht besloten tot publicatie?”

Marcel van Roosmalen in NRC zelf: “Je zou ook kunnen zeggen dat de publicatie Logtenberg hielp. Toen hij op televisie zijn scoop zat op te wrijven wist ik toch niet precies hoe trots ik nou moet zijn. Laat ombudsman Herman Staal dan maar het finale oordeel vellen. Zaterdag pende hij nog een heel epistel over anoniem citeren dat zo botst met de befaamde ‘NRC-code’, de slijpsteen waar NRC haar betrouwbaarheid aan toetst.

Laat Staal dat filmpje zien waarop Wijers Yesilgöz ‘een leugenaar’ noemt, en mocht dat niet bestaan laat hem dan alle veertien bronnen van wie we de namen ondanks de NRC-code niet mogen weten natrekken. Laat hem al het gelekte app-verkeer lezen en stop hem in een verhoorhok met Logtenberg en daarna de hoofdredactie.”

Max Pam in zijn Volkskrant-column: “...bleek Wijers verkondigd te hebben dat Yesilgöz een leugenaar is - althans volgens NRC-verslaggever Hugo Logtenberg. Reden genoeg voor Wijers om zijn excuses aan te bieden, maar tot ieders verbazing meldde Eric Smit van Follow the Money de volgende dag dat niet Wijers maar hij de bewuste opmerking had gemaakt. Zoiets doet onweerstaanbaar denken aan de beroemde Wander-anekdote over koningin Victoria, die op een staatsbanket een duidelijk hoorbare scheet laat. Daarop staat de Franse/Duitse/Amerikaanse ambassadeur op, zeggende dat hem dat nooit had mogen overkomen, maar dat hij niettemin hoopt dat zijn excuses worden aanvaard.

Özcan Akyol in AD: “Iedereen die nu in de politiek werkt, of er zijdelings bij betrokken is, wordt daarmee vogelvrij verklaard als dit de nieuwe standaard is. Want elke achteloze app die is verstuurd, in de veronderstelling van discretie en vertrouwdheid, kan zomaar worden opgerakeld door mensen die het niet eens zijn met wat er in de landelijke politiek gebeurt.

Anna Dijkman in FD: “Het is overigens hartverwarmend om te zien hoe ook in rechtse kringen het feministische vuur brandt en met afschuw op het seksisme is gereageerd. Fijn dat we er nu op kunnen rekenen dat mannen van alle politieke kleuren elkaar in debatten, borrelcircuits en appjes hier voortaan op aan zullen spreken. Toch?!”

Margot Smits: “Wijers is evident sterk vooringenomen over de uitkomst van het proces en daarmee geen geloofwaardig informateur. Hulde aan NRC dat ze dit hebben uitgevogeld en nog meer hulde voor de, naar ik hoop, rechte rug. Hierover het boetekleed aantrekken zou voor mij het capituleren zijn voor ideologische waarheid boven neutrale waarheid.”

Guido van Nispen: “De vraag naar de identiteit of kleur van de ‘lekker’ is …een dood spoor. Verwachten dat NRC die onthult, zodat er weer een rondje speculatie kan beginnen, mist het punt volledig. Journalistiek mag — en moet soms — werken met anonieme bronnen, mits daar een gerechtvaardigde reden voor is. In dit geval ligt die reden er gewoon.”

Jeroen Smit:  “Het (controleerbare) feit dat de bron er kennelijk een belang bij heeft om iets uitzonderlijks te doen: citeren uit (halfjaar oude) privé-correspondentie lijkt me in dit geval op z’n plaats….daarbij hoeft de naam van de bron niet te worden genoemd maar wel (bijv) politieke kleur en motivatie om dit te doen…”

Bart Brouwers hoogleraar journalistiek: “Te vaak en te gemakkelijk wijzen journalisten op hun basale taak om relevante informatie met de wereld te delen, zonder daarbij de consequenties voldoende te hebben afgewogen. Het asymmetrische speelveld (privéberichten van Wijers lijken op zichzelf te staan en daarmee nieuwswaarde te hebben, terwijl iedereen weet dat alle andere spelers ook een privémening hebben, die al dan niet gedeeld is met hun directe omgeving maar verborgen blijft) zorgt voor een extra verantwoordelijkheid die naast ‘nieuwswaarde’ meegewogen mag worden. “

Jamal Ouariachi in Trouw: “Journalisten moeten zich niet laten misbruiken door ondernemers die ‘schaduwkabinetje’ spelen…”

Luna van der Waarde: “Niet het appje maar het belang achter het lek zou het nieuws moeten zijn. Bovendien totaal niet te vergelijken met Plasterk en Van Strien, die werden beschuldigd van strafbare feiten.”

Hella Hueck, hoofdredacteur EW Magazine (artikel): “Dat is geen huis-tuin-en-keukenbericht. Hier wordt een politieke strategie besproken, waarbij de oud-politicus van D66 zich voor zijn voorkeurscoalitie wil inzetten. De inhoud is politiek relevant, dus nieuwswaardig.”

Ton Verlind (ex-journalist KRO): “Eric Smit, hoe kunnen deze lezing en die van de NRC-journalisten zo verschillen? Volgens NRC zijn er verschillende aanwezigen die hetzelfde hebben gehoord. Wiens geheugen faalt hier?...En waarom is dit geen mooie dag voor de journalistiek?”

Domicela Heijmeriks op Reporters Online: “Toen die eerste lezing begon te wankelen, kwam NRC met een tweede onthulling…Het appje ging rond in een kleine D66-groep: Wijers, Eric Smit, Willem Sijthoff en een paar anderen…Het lek kwam uit de D66-kring rond Wijers. En het kwam naar buiten toen het politiek het meest uitkwam. Niet uit integriteit, maar uit timing.”

Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat, bekritiseert NRC uitgebreid: (noot: hij staat Bunq bij in zaken tegen NRC) “Een vrouw kwalificeren als "feeks" is smakeloos; eerder werd Sigrid Kaag openlijk "heks" genoemd. Dergelijke termen getuigen van misogynie. Maar goed, het was een privébericht…In de privésfeer laten mensen zich nu eenmaal vaak minder doordacht uit dan wanneer 30 camera's op ze gericht staan. Ik denk dat hij dit bericht wel had overleefd.”

Hans Laroes, ex-hoofdredacteur NOS: “Misschien moeten mensen die - neem ik aan - verstand hebben van het leiden van bedrijven zich niet bezighouden met het beïnvloeden van politieke processen en coalitievorming. Is dit niet de macht die eigenlijk gecontroleerd had moeten worden? Dus, waar komt het lek vandaan? Wie heeft waarom gelekt?”

Sheila Sitalsing in Volkskrant-column: “De Wijers-sympathie groeide nóg verder nadat bleek dat de leugenaar-quote niet van hem was maar van iemand die naast hem had gestaan. Degene die het NRC heeft gebruikt om Wijers te beschadigen had zich vergist. In plaats van een rectificatie volgde evenwel chantage: als het citaat niet klopte, had de bron nog wel een oud privé-appje in de aanbieding waarin Wijers iets lelijks over Yesilgöz zegt. Daar was zelfs Wijers niet tegen opgewassen.”

Bart Nijman over Feeksnieuws: “Diezelfde Yesilgöz wordt door Sitalsing ook nog een “kleine Faust” genoemd - de ene heks is kennelijk de andere feeks niet op links. Ergo: Sitalsing vond het lek erger dan het botte seksisme, waarmee deze column een ronkend voorbeeld is van progressieve hypocrisie.””

Joris Luyendijk: “NRC staat altijd pal voor privacy. Nou, lekker dit dan. Maar los van de privacy: zonder deze onthulling was Wijers nog gewoon informateur. Op zo'n moment maakt NRC zichzelf onderdeel van het machtsspel - en kunnen ze dus ook niet hun bron voor het appje onthullen.”

Ibrahim Wijbenga: “Als we bestuurders reduceren tot momentopnames en reflexen, dan maken we het openbaar bestuur niet schoner, maar leger. Dan jagen we de kundige mensen weg en blijven de ja-knikkers over. Dat is geen vooruitgang — dat is bestuurlijke verarming.”

Caren Schipperus: “Het is in elk geval duidelijk geworden hoe de heer Wijers praat over een vrouw als Dilan Yesilgöz. Het is goed dat dat snel duidelijk is geworden. Ik kan me zelden vinden in wat ze zegt of doet, maar de bewoordingen zijn ongepast en zeggen iets over hoe de heer Wijers ‘in de wedstrijd’ zit. Je kunt twisten over de manier waarop het naar buiten is gekomen, maar het is goed dát het naar buiten is gekomen.”