Gedegen onderzoek van Ryam Nakashima van persbureau AP toont deze verrassende uitkomst, die is weergegeven op een interactieve kaart. Jonathan Mayer, een computerwetenschapper van Princeton en voormalig technische baas van toezichthouder FCC in Washington, bevestigde de onthulling. Onderzoekers van zijn lab deden verschillende testen.

Google belooft op de supportpagina over Location History als volgt: ‘U beheert wat er wordt opgeslagen in uw locatiegeschiedenis en u kunt de geschiedenis op elk gewenst moment verwijderen… U kunt Locatiegeschiedenis op elk gewenst moment uitschakelen.

Als de locatiegeschiedenis is uitgeschakeld, worden de plaatsen waar u naartoe gaat, niet meer opgeslagen. Wanneer u deze functie uitschakelt, wordt deze uitgeschakeld op alle apparaten die aan het betreffende Google-account zijn gekoppeld.’

Dat is niet waar. Google blijft op alle Android-apparaten en iPhones met Google-services locatiegegevens opslaan, ook al zet je in de privacy-instellingen Location History of Locatiegeschiedenis nadrukkelijk uit. Deze data gebruikt Google Maps, maar ook andere diensten zoals het zoeken. Je kunt je eigen bewegingen in een tijdlijn in Google Maps volgen.

 Google zegt in wederhoor dat het blijft bij geboden opties en voorwaarden: ‘Er is een aantal verschillende manieren waarop Google de locatie mag gebruiken om de ervaring van gebruikers te verbeteren, waaronder: Location History, web en app-activiteit, en door middel van Location Services op het apparaat-niveau…We bieden duidelijke beschrijvingen van deze tools en robuuste middelen ter controle, zodat mensen deze aan of uit kunnen zetten, en hun geschiedenis te allen tijde kunnen verwijderen.’

Google blijft erbij

En ook, met droge ogen, dat je Location History wel kunt uitzetten, maar dat dit Google er niet van weerhoudt om locatiedata te gebruiken: ‘Location History is een Google product dat volledig opt in is, dus gebruikers kunnen haar altijd controleren met door de data te veranderen en verwijderen of haar op elk moment helemaal uit te zetten.

Zoals het AP-artikel stelt, willen we benadrukken dat gebruikers van Location History beseffen dat wanneer ze het product uitschakelen, wij het gebruik van locaties voortzetten voor een betere Google-ervaring, zoals voor zoekresultaten en rijrichtingen.’

Formeel heeft Google gelijk, maar fraai is het niet. Sean O'Brien, een Yale Privacy Lab onderzoeker die de AP-bevindingen controleerde, zegt dat het ‘oneerlijk’ is van Google.

Waarschijnlijk is het in strijd met een regel van de nieuwe privacyverordening AVG, te weten artikel 7, over het verlenen van toestemming. Lid 2: ‘Indien de betrokkene toestemming geeft in het kader van een schriftelijke verklaring…wordt het verzoek om toestemming in een begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm en in duidelijke en eenvoudige taal zodanig gepresenteerd dat een duidelijk onderscheid kan worden gemaakt…’

Is Google in de voorwaarden helder genoeg dat het ‘uitzetten’ van Location History niet betekent dat je niet meer wordt gevolgd? Een klacht bij de Autoriteit Persoonsgegevens (ook AP), of liever een Duitse zusterinstantie, zou dat kunnen uitwijzen. Wellicht dat Google ondertussen helderheid verschaft en/of in volgende Android-versies dit aanpast.

Google kan dan verwijzen naar de huidige publiciteit die helder maakt dat het bedrijf in eigen voordeel handelt, en dat het nu dus genoegzaam bekend is. Maar ook verwijzen naar de mogelijkheden om in de diverse instellingen dingen uit te zetten:

In MyAccount instellingen, inloggen (als dat al niet ‘automatisch’ is gebeurd) en kiezen voor Activiteitsopties (Activity Controls). Daar kun je de nodige schuifjes uitzetten, zoals om te beginnen ‘Web- en app-activiteit’ en Locatiegeschiedenis. Doe het laatste en je wordt gewaarschuwd dat niet alles uitstaat.

Een tweede optie is onder Android de persoonlijke lokalisering uit te schakelen bij de Instellingen onder ‘Locatie’. Google waarschuwt: ‘Je kunt je apparaat mogelijk niet traceren als je het kwijtraakt.’

Je kunt ook de volgdata wel verwijderen.

Vreselijke privacychending?

Maar je gaat niet dood. En is de angst daarvoor persistent, of breeks anderszins het zweet uit, zet de telefoon uit of laat hem thuis. Het gemis zal na verloop van tijd minder zijn dan vermoed.

Niettemin, waar is het volgen van je gangen met het mobieltje goed voor? Als je dronken was, weet je toch waar je bent geweest. En de politie kan met een vordering bij Google later letterlijk je gangen nagaan indien je wordt verdacht van een flinke misdaad. Een veel apps kunnen lokale diensten bieden, zoals een restaurant zoeken of het plaatselijke weerbericht bieden. Is dat gemak hard nodig om je daarvoor te laten volgen?

Hoe dan ook lijkt het onverstandig om verzoeken van apps en websites te honoreren om je locatie op te mogen slaan. Maar het gebedel houdt vervolgens niet op, juist om mensen toch maar te laten bevestigen dat het mag. Want de ware reden voor het volgen is uiteraard het bieden van gerichte reclame.

Het is geen prettig idee dat je je in de openbare ruimte je niet meer onbespied kunt bewegen. Te meer daar er daarnaast steeds meer gezichtsherkenning met openbare – en bedrijfscamera’s wordt toegepast.

In China in de combinatie van het volgen van personen, het herkennen met camera’s en de databank met informatie over je gedragingen de basis voor het sociale kredietsysteem; Big Brother in de praktijk. Commerciële equivalenten zijn er in het Westen nog niet, maar wel mogelijk.